สุนัขคือสิ่งที่วิวัฒนาการมาร่วมกับมนุษย์ยาวนานที่สุดกว่า 20,000 ปี แต่นั่นก็ไม่ได้หมายความว่ามนุษย์เราจะเข้าใจพวกมันได้ดี และหลายๆ ครั้งแม้แต่พฤติกรรมพื้นๆ ของพวกมัน มนุษย์ที่เลี้ยงพวกมันก็ยังงงว่ามีความหมายอย่างไรกันแน่
และพฤติกรรมพื้นๆ อย่างหนึ่งที่คนงงกันพอสมควร คือการที่เรานั่งอยู่แล้วหมาของเราเอาหัวมาพาดขา หรือนอนอยู่ดีๆ แล้วเจ้าหมามันเอาหัวมาพาดตัวเรา
คำถามคือ เจ้าหมามัน ‘ต้องการอะไร?’ หรือจริงๆ มันไม่ได้ต้องการอะไร เพียงแต่จะสื่อสารอะไรบางอย่างเท่านั้น
ทาง Reader’s Digest ไปถามผู้เชี่ยวชาญหลายคน ซึ่งให้คำตอบค่อนข้างตรงกันว่า การกระทำแบบนี้ถ้าจะเทียบกับการกระทำของมนุษย์ มันเหมือนการ ‘จับมือ’ หรือมันคือการแสดงออกโดยการสัมผัสค้างเอาไว้ และที่หมามันทำแบบนี้ เพราะมันไม่มีมือ
แล้วมนุษย์ ‘จับมือ’ ทำไม? หลักๆ มีเหตุผล 3 ข้อ และนั่นก็คือเหตุผลที่หมาเอาหัวของมันมาพาดตัวมนุษย์
ประการแรก พื้นฐานที่สุด มันคือการแสดงความรัก อันนี้ก็พื้นฐาน เราน่าจะไม่ต้องอธิบายมากกว่าการจับมือคือการแสดงความรักได้ และส่งความรู้สึกดีด้วยการสัมผัสที่เป็นเรื่องพื้นฐานของสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมจำนวนมาก และสุนัขหรือมนุษย์ก็ไม่ต่างกัน
ประการที่สอง มันคือการแสดงความวิตกกังวล อันนี้อธิบายจากมนุษย์ได้ไม่ยาก มนุษย์จำนวนไม่น้อยเวลาวิตกกังวล หรือไม่มั่นใจ ก็มักจะอยากจับมือคนอื่น เพื่อลดความรู้สึกนี้ หมาเองก็เช่นกัน การได้สัมผัสตัวมนุษย์ที่มันไว้ใจ ช่วยลดความวิตกกังวลของมันลงได้
ประการที่สาม มันคือการพยายามสื่อสารว่าต้องการอะไรบางอย่าง อันนี้หลักๆ คือมันอาจคล้ายการสะกิด แต่จริงจังกว่า คือถ้าหมาต้องการอะไรอย่างจริงจัง มันก็อาจเอาหัวมาพาดเรา จนเรายอมให้สิ่งที่มันต้องการได้
ทีนี้ถ้ามันมีความเป็นไปได้หลายอย่าง แล้วเราจะรู้ได้อย่างไรว่าหมาต้องการอะไรจากเราหรือต้องการจะสื่ออะไร?
คำตอบโดยรวมถ้าจะเอาให้ง่าย คือเราต้องดูอย่างอื่นประกอบด้วย การเอาหัวมาพาดแบบพาดเฉยๆ ไม่ได้ดูมีอะไร ก็อาจเป็นแค่การแสดงความรัก แต่ถ้ามันเดินวนรอบบ้าน แล้วเอาหัวมาพาด มันก็อาจเป็นการมาอยู่ใกล้เราเพื่อลดความวิตกกังวล ส่วนถ้าเอาหัวมาพาดแล้วมองหน้าเรา แบบนี้แนวโน้มคือมันต้องการอะไรบางอย่างจากเราแน่ๆ ซึ่งก็อาจเป็นการทวงว่าถึงเวลาไปวิ่งเล่นแล้ว หรือเป็นการสื่อสารว่าหิว หรือปวดฉี่ก็อาจเป็นได้
ประเด็นคือสุนัขเป็นสัตว์ที่ฉลาด และพัฒนาศักยภาพในการสื่อสารกับมนุษย์มาเป็นหมื่นปี มันมีวิธีสื่อสารสิ่งต่างๆ กับมนุษย์ และที่สำคัญคือมันเรียนรู้ได้ว่าทำแบบนี้ ก็จะได้แบบนี้ เช่นหมาจำนวนมากเรียนรู้ว่าการ ‘เกาประตู’ เป็นการแสดงออกว่ามัน ‘อยากออกไปข้างนอก’ ได้ โดยเจ้าของไม่เคยต้องสอน แต่แค่มันเกา แล้วเราไปเปิดให้มัน มันก็เรียนรู้แล้วว่าการทำแบบนี้จะสื่อสารกับคนเลี้ยงได้ว่ามันอยากออกไปนอกบ้าน
เช่นเดียวกัน การเอาหัวมาพาดมันก็เป็นการสื่อสารแบบหนึ่ง ซึ่งบางทีมันก็เรียนรู้เพิ่มได้ว่าการทำแบบนี้มันสามารถสื่อความอะไรกับคนเลี้ยงได้ ซึ่งก็อาจนอกเหนือไปจาก 3 กรณีที่ผู้เชี่ยวชาญอธิบายมาก็ได้
ที่สำคัญ คนเลี้ยงต้องช่างสังเกตว่าหมาต้องการอะไร และนี่ก็น่าจะเป็นสิ่งสำคัญมากเวลาเราเลี้ยงอะไรก็ตามที่ไม่มีความสามารถในการใช้ภาษาในการสื่อสาร
อ้างอิง:
- Reader’s Digest. Why Do Dogs Lean on You? https://shorter.me/Bi4VZ