เด็กควรขับถ่ายเป็นที่ได้เมื่ออายุเท่าไร?

เราอาจมองว่า ‘ความเป็นมนุษย์’ คือสิ่งที่ซับซ้อนและมีความลึกล้ำทางปรัชญา แต่ที่จริงความเป็นมนุษย์ประการแรกๆ ที่มนุษย์ทั่วโลกมักจะได้เรียนรู้ก่อนจะ ‘จำความได้’ ก็คือการ ‘ขับถ่ายเป็นที่’ หรือการ ‘ใช้ห้องน้ำ’ เพราะมันไม่มีสัตว์ชนิดใดในโลกที่ตามธรรมชาติจะต้องขับถ่ายให้เป็นที่เป็นทางเหมือนมนุษย์

แน่นอนว่าความต้องการสร้างพฤติกรรมขับถ่ายเป็นที่ของมนุษย์ก็รวมถึงความต้องการให้เหล่าสัตว์เลี้ยงขับถ่ายเป็นที่ด้วย แมวอาจง่ายหน่อยที่พวกมันรู้ว่าต้องขับถ่ายในกระบะทรายได้เองตามธรรมชาติ ส่วนสุนัขนี่ถ้าต้องการให้ขับถ่ายเป็นที่ ก็ควรจะฝึกแต่เล็กๆ และใช้เวลาหลายเดือนเหมือนกันกว่าจะทำให้มันรู้ว่าควรจะขับถ่ายตรงไหน

แต่ ‘มนุษย์’ ล่ะ เราสอนให้ขับถ่ายเป็นที่ได้อย่างไร? แล้วต้องสอนกันเมื่อไหร่?

ในสหรัฐอเมริกา ถึงขั้นมีตำราเรื่องพวกนี้โดยตรงเลย จะมีหนังสือดังๆ โผล่มาทุกทศวรรษที่พ่อแม่ก็จะหามาอ่านกัน โดยในอดีตจะเชื่อกันว่าควรจะสอนลูกให้ขับถ่ายเป็นที่ให้เร็วที่สุด จะเริ่มตอนประมาณ 1 ขวบครึ่ง และโดยทั่วไปเมื่อถึง 2 ขวบครึ่งก็จะขับถ่ายกันเป็นที่ได้แล้ว ตามในสถิติยุค 1980s ก็เป็นเช่นนั้น แต่ที่น่าสนใจคือในอเมริกาช่วงทศวรรษ 2000 เป็นต้นมา เด็กประมาณครึ่งหนึ่งที่อายุ 3 ขวบ ก็ยังขับถ่ายกันไม่เป็นที่เลย

มีการอธิบายกันว่าส่วนหนึ่งเกิดจากในอดีตยังไม่มีผ้าอ้อมสำเร็จรูปใช้ ดังนั้นพ่อแม่ในอดีตจะขี้เกียจซักผ้าอ้อม และพยายามจะฝึกลูกให้เข้าห้องน้ำได้เร็วๆ

แต่กลับกัน ในยุคที่ผ้าอ้อมสำเร็จรูปมีใช้กันแพร่หลาย พ่อแม่จำนวนมากก็ไม่รู้สึกว่าต้องรีบร้อนอะไรในการฝึกให้ลูกเข้าห้องน้ำเองให้เป็นเหมือนยุคก่อนหน้า

อย่างไรก็ดี ที่จริงแล้วแนวทางฝึกมีได้หลากหลายมาก เอาแค่หนังสือ 2 เล่มที่ฮิตในทศวรรษ 2010 อย่าง ‘Oh Crap! Potty Training: Everything Modern Parents Need to Know to Do it Once and Do it Right (Vol. 1)’ ในปี 2015 และ ‘Potty Training in 3 Days: The Step-by-Step Plan for a Clean Break from Dirty Diapers’ ในปี 2016 ก็สอนคนละอย่างแล้ว เล่มแรกเสนอว่าเราควรจะฝึกให้ลูกขับถ่ายเป็นที่เร็วๆ 1 ขวบกับ 8 เดือน ก็เริ่มฝึกได้แล้ว ควรให้ลูกแก้ผ้าเดินไปมา และมีกระโถนเล็กๆ ให้ขับถ่าย และเราไม่ควรย้ำบ่อยๆ และให้รางวัลถ้าขับถ่ายเป็นที่ ส่วนเล่มหลังบอกว่าสัก 2 ขวบครึ่งค่อยเริ่มฝึกลูกขับถ่าย ควรใช้ฝารองโถชักโครกเสริมสำหรับเด็ก และย้ำบ่อยๆ ให้ลูกฟังว่าควรขับถ่ายเป็นที่ พร้อมๆ กับให้รางวัลเมื่อลูกขับถ่ายเป็นที่

แน่นอนทั้งหมดต่างบอกว่าวิธีของตัวเองถูกต้องและดีที่สุด

คำถามคือมันควรจะเป็นแนวทางไหน ในการวิจัยรวมๆ เขาจะบอกว่าถ้ายิ่งฝึกลูกเร็ว ก็จะยิ่งใช้เวลานานเพราะเด็กยังไม่มีพัฒนาการมากพอ แต่ถ้าฝึกช้า ลูกจะพัฒนาเร็ว เพราะอย่างน้อยๆ สำหรับสรีระมือเด็กทั่วไป ความสามารถในการใส่กางเกงตัวเองได้หลังจากมันลงไปกองกับพื้นจะเกิดขึ้นในช่วง 2 ขวบครึ่งถึง 3 ขวบ ดังนั้นในแง่หนึ่ง การฝึกไปก่อนหน้านั้นมันก็จะยังไม่สมบูรณ์ หรือถึงจะขับถ่ายเป็นที่ได้ ก็จะยังใส่กางเกงเองไม่ได้ เป็นต้น

แต่เหนือสิ่งอื่นใด ถ้าจะสรุปเอาภูมิปัญญาปัจจุบันผสมกับความรู้สมัยใหม่แล้ว ช่วงเวลาโดยทั่วไปที่เด็กควรจะเรียนรู้การ ‘เข้าห้องน้ำ’ เองให้ได้เสร็จสิ้นคือระหว่าง 1 ขวบครึ่งถึง 3 ขวบ คือ 3 ขวบ สังคมจะเริ่มคาดหวังแล้วว่าต้องขับถ่ายเป็นที่เองได้ และพ่อแม่ก็ควรจะทำให้สำเร็จ

สุดท้าย การเริ่มฝึกเด็กให้ขับถ่ายเป็นที่ควรทำเมื่อใด ส่วนหนึ่งก็ขึ้นอยู่กับความพร้อมของเด็กด้วย ซึ่งเด็กแต่ละคนก็จะมีความแตกต่างกันอยู่แล้ว คนเลี้ยงก็ต้องคอยสังเกตดูด้วยเช่นกัน

ทั้งหมดนี้ คำถามที่น่าสนใจก็คือ ใครจำตอนที่ตัวเองยังแบเบาะและฝึกขับถ่ายเองได้บ้าง? คนส่วนใหญ่มักจะจำไม่ได้ เหตุผลก็คือ ความทรงจำของคนส่วนใหญ่จะย้อนไปได้ไกลสุดราวๆ 2 ขวบครึ่งถึง 3 ขวบ เท่านั้น นั่นก็คือย้อนไปราววัยที่ตัวเองเริ่มขับถ่ายเป็นที่แล้วนั่นเอง

อ้างอิง:

• Psychology Today. Is There a Right Way to Potty Train? https://shorter.me/5LDIe