ยิ่งละเลยความรู้สึกตัวเอง ความสัมพันธ์รอบตัวยิ่งเปราะบาง ผลลัพธ์ 5 ประการของการไม่เข้าใจอารมณ์ตัวเอง
เรามักเติบโตมากับคำสอนที่ว่า “อย่าอ่อนไหวเกินไป” “ต้องเข้มแข็งสิ” หรือ “ลืมมันไปเถอะ” จนเริ่มเชื่อว่าการรู้สึกมากไปคือจุดอ่อน
ทั้งที่จริงแล้ว ‘ความรู้สึก’ เปรียบเหมือน ‘เข็มทิศของใจ’ ที่กำลังบอกว่าเราต้องการอะไร เจ็บตรงไหน และอยากได้รับการเยียวยาอย่างไรบ้าง
หลายคนอาจไม่เคยได้เรียนรู้เรื่องอารมณ์อย่างจริงจังเลยในชีวิต นักจิตบำบัดผู้เขียนบทความต้นฉบับก็เช่นกัน เธอสารภาพว่าเคยตัดสินอารมณ์ตัวเองว่า “เป็นเรื่องที่ไม่ควรมี” เพราะไม่มีใครเคยบอกว่าอารมณ์ไม่ใช่ศัตรูของเรา
กระทั่งวันหนึ่งเธอได้รู้จักแนวทางการบำบัดที่ชื่อ Accelerated Experiential Dynamic Psychotherapy (AEDP) นั่นทำให้ค้นพบว่า แท้จริงแล้ว อารมณ์คือสิ่งที่เรียกร้องให้เรากลับมาอยู่กับตัวเองอย่างลึกซึ้งที่สุด
ในฐานะมนุษย์ เรารู้สึกอยู่เสมอ เพียงแต่บางครั้งเราไม่ได้โฟกัสว่าใจเรากำลังพูดอะไร รู้แต่ว่าบางวันเราอาจรู้สึกอึดอัดโดยไม่รู้ว่าเพราะอะไร บางวันเหมือนมีอะไรหนักๆ อยู่ในอก ทั้งหมดนี้ไม่ใช่เรื่องผิดหรือแปลก แต่มันเป็นสัญญาณจากภายในที่กำลังบอกว่า “เรากำลังต้องการความเข้าใจจากตัวเราเอง”
แล้วรู้ไหมว่า? การไม่เข้าใจอารมณ์ของตัวเอง มีผลมากกว่าที่เราคิด
1 – มันอาจเริ่มทำให้เรา ‘ตัดสินตัวเอง’ ว่าอ่อนไหวเกินไปจนกลายเป็นความเคยชินที่จะผลักอารมณ์ออกไปให้ไกลที่สุด ซึ่งตรงข้ามกับความจริงที่ว่า อารมณ์ทุกอย่างมีหน้าที่ของมัน มีข้อมูลที่สำคัญที่กำลังรอให้เราเรียนรู้และยอมรับ ไม่ว่าจะเป็นความโกรธ ความเศร้า หรือความกลัว ทุกอย่างต่างมีความหมาย
2 – บางครั้งเราก็หลง ‘เชื่อว่าอาการวิตกกังวลหรือซึมเศร้า คือความผิดปกติทางเคมีที่ต้องพึ่งยาเท่านั้น’ แต่แท้จริงแล้ว ภายใต้ความรู้สึกเหล่านั้น มักมีอารมณ์ดิบที่ถูกฝังลึกไว้ในใจมานาน เป็นอารมณ์ที่เราไม่เคยรู้สึกปลอดภัยพอในวัยเด็กที่จะรับมันไว้เต็มๆ เพราะผู้ใหญ่รอบตัวเราเองก็ไม่รู้ว่าจะจัดการกับอารมณ์อย่างไร เราจึงเรียนรู้ที่จะซ่อนมันไว้แทน
3 – เราจึงเติบโตมาโดยไม่มีเครื่องมือที่จะอยู่กับอารมณ์ และพอไม่มีวิธีรับมือที่ดี จึงทำในสิ่งที่ดูเหมือนง่ายที่สุด คือ ‘กดมันไว้ ข่มมันลง’ ลืมมันไป ซึ่งก็พาเราออกห่างจากความรู้สึกที่แท้จริง
4 – แล้วค่อยๆ ดึงเราให้หลุดจากตัวตนของตัวเองไปทีละนิด จนวันหนึ่งเราอาจเผลอถามตัวเองว่า “นี่ฉันเป็นใครกันแน่” หรือ “ทำไมชีวิตมันไม่ไปไหนเลย”
5 – เมื่อเราหลุดจากตัวเองไปแบบนั้น ‘ความสัมพันธ์กับคนรอบข้างก็เริ่มเปราะบาง’ เพราะเมื่อเราไม่รู้ว่าเรากำลังรู้สึกอะไร เราก็มักจะแสดงออกมาในรูปแบบที่เบี่ยงเบน ไม่ว่าจะเป็นการหงุดหงิดเฉยๆ การหลีกเลี่ยง หรือการประชดประชัน ซึ่งล้วนแต่บั่นทอนความไว้วางใจและความผูกพันโดยไม่ตั้งใจ
แต่ข่าวดีคือ มันไม่สายเกินไปที่จะกลับมาเรียนรู้หัวใจตัวเองอีกครั้ง ไม่จำเป็นต้องเข้าใจทุกอย่างในคราวเดียว แค่เริ่มจากการหยุดฟังตัวเองเล็กๆ น้อยๆ ในแต่ละวัน ลองถามว่า
“ตอนนี้ฉันรู้สึกอะไรอยู่”
“สิ่งนี้ทำให้สะเทือนใจเพราะอะไร”
“จริงๆ แล้วเราต้องการอะไรจากใครสักคน”
อารมณ์จะไม่ทำร้ายเรา หากเราไม่ละเลยมัน และเมื่อเรายอมให้ตัวเองรู้สึก เราจะพบว่าอารมณ์ไม่ใช่สิ่งที่ต้องหลบเลี่ยง แต่มันคือสะพานเชื่อมกลับไปหาตัวเราเองอย่างอ่อนโยนและจริงแท้
MOODY เชื่อว่าทุกคนสมควรได้รับการศึกษาด้านอารมณ์ ไม่ใช่เพื่อให้เรากลายเป็นคนสมบูรณ์แบบหรือมั่นคงตลอดเวลา แต่เพื่อให้เราสามารถอยู่กับตัวเองอย่างเข้าใจ พร้อมจะดูแลหัวใจตัวเองและเชื่อมโยงกับผู้อื่นได้อย่างแท้จริง
อ้างอิง:
- 5 Surprising Consequences of Not Understanding Your Emotions https://shorturl.asia/tDE5u