Reminiscence แปลว่า การรำลึกถึงความหลัง
และพอพูดถึงการรำลึกถึงความหลัง ซึ่งเป็นเหมือนดั่งประตูไปเยือน ‘อดีต’ บางคนอาจยิ้มด้วยความสุขใจ บ้างอาจแขยงเพราะขมขื่น บ้างอาจเป็นได้ทั้งสองอาการ แต่ไม่ว่าคุณจะมีทัศนคติต่ออดีตเช่นไร ในทางจิตวิทยา การรื้อฟื้นอดีตสามารถช่วยให้เราทำความเข้าใจจุดสูงสุดและต่ำสุดของชีวิตได้
มากไปกว่านั้น มันยังมีประโยชน์ต่อความสัมพันธ์ระยะยาวด้วยนะ
อ้างอิงจากผลวิจัยปี 2022 โดย Reza Majzoobi และ Simon Forstmeier จากมหาวิทยาลัยซีเกิน (University of Siegen) งานวิจัยนี้เผยความจริงว่า ‘การรำลึกถึงความหลัง’ โดยเฉพาะความทรงจำ ‘ระหว่างเรา’ สามารถเสริมสร้างความผูกพันระหว่างคู่รักได้
ความทรงจำของสองเรา
งานวิจัยนี้เป็นการเจาะลึกลงไปในผลวิจัยที่มีอยู่ก่อนหน้า (meta-analysis) เพื่อทำความเข้าใจว่า ทำไมความทรงจำเก่าๆ สามารถเป็นเหตุผลที่ช่วยให้คู่รักผูกพันต่อกัน และใกล้ชิดกันตลอดช่วงเวลาที่มีร่วมกันได้
อนึ่ง งานวิจัยนี้เจาะกลุ่มศึกษาเฉพาะคู่รักต่างเพศ (Heterosexual) เท่านั้น ดังนั้น จึงควรมีความระมัดระวังในการนำผลลัพธ์ไปใช้ตีความกับคู่รักร่วมเพศ หรือคู่รักที่มีความลื่นไหลทางเพศอื่นๆ
และก่อนที่จะเข้าใจว่าทำไมการรื้อฟื้นอดีตถึงเป็นเรื่องดี เรามาเข้าใจเกี่ยวกับ ‘ความทรงจำกำหนดความสัมพันธ์’ กันก่อนดีกว่า
ความทรงจำกำหนดความสัมพันธ์ (Relationship-Defining Memory) หรือ RDM หรือจะเรียกว่าเป็นความทรงจำ ‘ระหว่างเรา’ ก็ได้ นี่คือความทรงจำเจาะจงที่เกิดจากความสัมพันธ์ทางสังคม มีคุณสมบัติใกล้ชิดกับ ‘อารมณ์’ เป็นพิเศษ
ในความสัมพันธ์แบบ ‘คู่รัก’ สามารถหมายถึงความทรงจำ ‘ครั้งแรก’ ในสิ่งต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นการได้เห็น ได้ยิน หรือได้พูด ความทรงจำเหล่านี้อาจเรียกได้ว่าเป็น ‘สัญญาณแรกถึงความรัก’ หรือเป็นความทรงจำที่บุคคลหนึ่งสัมผัสได้ว่านี่คือความรักอันแท้จริง (Belove, 1980, p.195)
รื้ออดีตสร้างรัก
ท้ายที่สุด นักวิจัยก็ได้ค้นพบคำตอบ 5 ข้อที่ช่วยเฉลยว่าทำไมความทรงจำ (โดยเฉพาะความทรงจำกำหนดความสัมพันธ์) ถึงมีคุณค่าพอที่จะถูกรื้อฟื้นเพื่อความสัมพันธ์ของคนสองคน
- เพราะมันช่วยสร้างความผูกพัน
การเล่าเรื่องอดีตที่ทรงพลังต่อทั้งสองฝ่าย สามารถส่งเสริมความสนิทสนม และนำพาให้คุณใกล้ชิดกับคนรักมากยิ่งขึ้น - เพราะมันทำให้คุณมองเห็นตนเอง
เมื่อคุณกับคู่รักแบ่งปันเรื่องราวร่วมกัน ทั้งคุณและคู่จะได้ส่งเสริมตัวตนในฐานะปัจเจกบุคคล - เพราะมันยิ่งทำเรามั่นใจที่ได้เลือกเธอ
เชื่อมโยงความทรงจำที่ค้นพบกับคู่ของคุณเข้ากับทฤษฎีแรงจูงใจถาวร นักวิจัยกล่าวว่า ความทรงจำกำหนดความสัมพันธ์จะช่วยสนองความพึงพอใจ และก่อร่าง ‘โครงสร้าง’ ให้ความสัมพันธ์ยิ่งแข็งแรง - เพราะมันช่วยให้เข้าใจเหตุผลว่าทำไมเราจึงยังมีกันและกัน
เมื่อคุณเอาเรื่องเก่ามาเล่าใหม่ และค้นพบความหมายของความทรงจำ คุณและคู่จะยิ่งเข้าใจในตัวตนกันและกันอย่างถ่องแท้มากขึ้น และช่วยบรรเทาได้แม้กระทั่งความเสียใจที่เกิดจากความทรงจำที่ไม่ดี เพราะมันฝึกให้คุณควบคุมตัวเอง: การเล่าความทรงจำที่มีร่วมกันกับคู่ของคุณ ช่วยฝึกในสิ่งที่นักวิจัยเรียกว่า ‘การเป็นนายต่อประสบการณ์’ (mastery experience) ซึ่งช่วยแสดงให้เห็นว่าคุณสามารถแสดงออกและควบคุมอารมณ์ตัวเองได้ผลวิจัยนี้จึงสรุปว่า การลงไปสำรวจความทรงจำของคู่รักสามารถเป็นดั่ง ‘ปุ๋ยดี’ ให้ความสัมพันธ์ได้ เพราะเมื่อคุณและคู่ได้มีบทสนทนาที่เปิดโอกาสการพินิจและสำรวจอดีตไปด้วยกัน มันจะสามารถช่วยสร้างความทรงจำใหม่ในปัจจุบัน ที่จะสถิตอยู่ในห้วงคำนึงและห้วงเวลาของคุณกับคนรักไปอีกนานปี
ดังนั้น หากตอนไหนที่รู้สึกเหมือนต้นรักกำลังขาดน้ำ การปลุกชีวิตให้กับอดีตด้วยเจตจำนงที่ดีบ้าง จึงอาจสร้างความเข้าใจว่าทำไมคุณสองคนจึงยังรักกัน มากไปกว่านั้น คุณอาจจะยิ่งรู้สึกผูกพันกับคนรักมากกว่าเดิมก็ได้นะ
ลองเริ่มจากตอนที่คุณกับแฟนเจอกันครั้งแรกเป็นไง?
อ้างอิง
- Psychology Today. 5 Reasons It’s Worth Sharing Old Memories with Your Partner. https://bit.ly/3qz8T6J
- Nicole Alea. The first sight of love: Relationship-defining memories and marital satisfaction across adulthood. University of California, Santa Barbara. 2010. https://bit.ly/3IAwmuz