3 Min

ระเบิดเวลาด้านสุขภาพ? ตอนนี้แอฟริกากำลังมีปัญหา ‘เด็กอ้วน’ ระดับร้ายแรง

3 Min
394 Views
24 Mar 2022

ในสมัยก่อนคำว่า ‘อ้วน’ กับ ‘แอฟริกา’ ถ้ามาอยู่ในประโยคเดียวกันมันจะแปลกๆ หน่อย เพราะสำหรับเราหลายๆ คน ภาพของแอฟริกาคือทวีปที่คนอดอยากและผอมแห้ง ดังภาพรางวัลพูลิตเชอร์ที่โด่งดังจากซูดานนาม The vulture and the little girl ที่เป็นภาพแร้งจ้องเด็กหญิงผอมแห้งจากปี 1993

อย่างไรก็ดี ตัดมาทุกวันนี้ แอฟริกาเป็นทวีปที่มีปัญหา ‘โรคอ้วน’ อย่างหนัก และเด็กเล็กอายุต่ำกว่า 5 ปีที่มีภาวะโรคอ้วนถึงราวๆ 25 เปอร์เซ็นต์ในโลกอยู่ในแอฟริกา ซึ่งเยอะมาก เพราะประชากรในทวีปแอฟริกานี่ก็คิดเป็นเพียงประมาณ 15 เปอร์เซ็นต์ของประชากรทั้งโลกเท่านั้น

แล้วแอฟริกามาถึงจุดนี้ได้อย่างไร? ถ้าจะอธิบายสั้นๆ ง่ายๆ ก็คือในช่วง 20 ปีที่ผ่านมานี้ แอฟริกามีความเติบโตทางเศรษฐกิจมาก คือหลังจากจีนรวย จีนก็ไปลงทุนในแอฟริกาเยอะ และทำให้เศรษฐกิจทั้งทวีปโตขึ้นรัวๆ พวกเชนฟาสต์ฟู้ดนานาชาติก็ไปเปิดขาย คนก็กินกัน และก็อ้วนกัน ไม่ได้ต่างจากคนอเมริกันที่อ้วนกันไปก่อนหน้านี้เพราะสิ่งเหล่านี้

แต่นั่นไม่ใช่เรื่องราวทั้งหมด เพราะเรายังไม่ได้พูดถึงการให้คุณค่ากับ ‘ความอ้วน’ ของแอฟริกาเลย

แอฟริกาเป็นทวีปที่อาหารการกินไม่สมบูรณ์มาช้านาน ดังนั้นจึงเป็นทวีปที่นานๆ ทีจะเจอ ‘คนอ้วน’ ซึ่งถ้าจะมองในอีกแง่ คนที่รวยถึงจะเป็น ‘คนอ้วน’ ได้ในแอฟริกาในอดีต

ในแง่นี้ดั้งเดิมแทบทั้งทวีปแอฟริกาก็เลยให้ค่ากับความอ้วนมาก เรียกได้ว่า ‘อ้วนคือดี’ ไม่ว่าจะเป็นหญิงหรือชาย ซึ่งดีที่ว่านี้ก็ไม่ใช่แค่ดีแบบพึงพอใจ แต่คนแอฟริกามองว่า ‘อ้วนคือสุขภาพดี’ ด้วยซ้ำ และเอาจริงๆ สำหรับผู้ชายแอฟริกานั้น ‘ความงามตามจารีต’ ของผู้หญิงคือความอ้วน และผู้ชายแอฟริกาจำนวนมากก็นิยมชมชอบผู้หญิงที่ ‘อ้วนเผละ’ ในมาตรฐานตะวันตก (ต้องใช้คำนี้จริงๆ เพราะความอ้วนที่นิยมในแอฟริกานี่มเกินกว่าที่เรียกๆ กันว่า ‘พลัสไซซ์’ ในโลกตะวันตกไปเยอะ)

ก็ไม่ต้องอะไรมาก เพราะทวีปนี้ มีประเพณีหนึ่งชื่อว่า Lebleuh คือการขุนเด็กผู้หญิงให้อ้วนเพื่อ ‘ความงาม’ โดยพวกเธอต้องกินอาหารวันละเป็นหมื่นแคลอรี และใครไม่กินก็จะโดนเฆี่ยนตี และนี่คือตัวอย่างของความ ‘บ้าความอ้วน’ ของแอฟริกา

แม้ว่าสังคมแอฟริกาจะเข้าสู่ภาวะสมัยใหม่และมีความเป็นตะวันตกขึ้นทั้งวิถีชีวิตและค่านิยม แต่ทวีปนี้ก็ยังมีภาวะ ‘ชายเป็นใหญ่’ สูงมาก และผู้ชายในทวีปนี้จำนวนมากมายก็ชอบผู้หญิงอ้วนอยู่ และนี่ก็ทำให้จำนวนผู้หญิงแอฟริกาที่อ้วนมีเยอะมากๆ ในยุคที่เศรษฐกิจเฟื่องฟูขึ้นในรอบ 20 ปีที่ผ่านมา โดยถ้าดูจากสถิติ Global Nutrition Report ในปี 2020 ก็จะเห็นเลยว่า ผู้หญิงในทวีปนี้ราวๆ 40 เปอร์เซ็นต์นั้นน้ำหนักเกินมาตรฐานถ้าเทียบกับสัดส่วนและความสูงโดยเฉลี่ย และนี่ก็เรียกได้ว่า เราต้องลืมภาพของความผอมแห้งของคนในทวีปนี้ที่เราจำตอนเด็กๆ ไปเลย

ความนิยมความอ้วนนั้นไม่ได้มีแค่ในผู้หญิง แต่ในเด็กก็ด้วย เพราะสำหรับแอฟริกา ความเชื่อว่า ‘อ้วนคือสุขภาพดี’ ก็แพร่หลาย ทำให้พ่อแม่ที่พอมีฐานะพอมีลูกก็จะ ‘ขุนให้อ้วน’ เรียกว่าไม่ได้ให้กินแต่นม แต่จะอัดพวกอาหารเสริมเด็กไปด้วยตั้งแต่อายุยังไม่ได้ 1 ขวบดี และเด็กที่กินอะไรแบบนี้มากมายก็โตมาอ้วนแน่นอนแบบไม่ต้องสืบ

ซึ่งในแอฟริกาเอง พ่อแม่ที่มีลูกผอมจะถูกมองว่า ‘เลี้ยงลูกไม่ดี’ ดังนั้นมันก็เลยยิ่งทำให้พ่อแม่ต้องดิ้นรนทำให้อย่างน้อยๆ ลูก ‘ไม่ผอม’ และในบางครั้ง สำหรับครอบครัวที่ไม่ได้มีฐานะดีอะไรมาก มันคือการให้ลูกกินของที่ ‘ไม่มีประโยชน์’ แต่ทำให้อ้วน เช่น บรรดาอาหารแปรรูปและฟาสต์ฟู้ดทั้งหลาย

ที่เล่ามาทั้งหมดนี้ ใครมีพื้นฐานด้านสุขภาพและโภชนาการ ก็คงจะเอามือกุมขมับ ว่ามันบ้าอะไรกัน ซึ่งองค์การอนามัยโลกก็กำลังเอามือกุมขมับจริงๆ เพราะสิ่งที่เกิดขึ้นในแอฟริกาตอนนี้แทบจะ ‘สวนทาง’ กับเทรนด์ด้านสุขภาพโลกในปัจจุบันที่เขารณรงค์ให้คน ‘ระวังโรคอ้วน’ กันแทบตาย และพวกบริษัทใหญ่ๆ ก็โฆษณาผลิตภัณฑ์ที่ ‘กินแล้วไม่อ้วน’ กันกระหน่ำ แต่แอฟริกานี่กลับทำตรงกันข้ามหมด เพราะมันบริโภคแบบจงใจให้อ้วนเลย ซึ่งในระยะยาว มันก็เห็นเลยว่าคนที่โตมาด้วยการกินแบบนี้น่าจะไม่รอดจากการเกิดโรคกลุ่มหัวใจและหลอดเลือด โรคเบาหวานชนิดที่ 2 และโรคอีกสารพัดก่อนวัยอันสมควร

ดังนั้น พวกองค์กรด้านสุขภาพระหว่างประเทศก็รณรงค์เพื่อ ‘เปลี่ยนค่านิยม’ กันสุดๆ ในแอฟริกาเพื่อให้คนเลิกบูชาความอ้วน ซึ่งก็ว่ากันตรงๆ อะไรพวกนี้มันเวิร์กใน ‘คนมีการศึกษา’ เพราะชายหญิงแอฟริการุ่นใหม่ๆ ที่ให้ค่านิยมกับการ ‘ออกกำลังกาย’ และมี ‘ร่างกายสมส่วน’ ก็มีเยอะ แต่ปัญหาจริงๆ ก็คือคนอีกจำนวนมากในทวีปนี้ที่มีการศึกษาน้อย โดยเฉพาะในกลุ่มผู้หญิง ซึ่งก็มีบทบาททำให้ทั้งตัวเองอ้วน และลูกๆ ของตัวเองอ้วนโดยตรงๆ

ก็เรียกได้ว่าภาวะการระบาดของ ‘ความอ้วน’ ในแอฟริกาตอนนี้ตอนนี้มันก็คือ ‘ระเบิดเวลาทางสุขภาพ’ แท้ๆ เลย

อ้างอิง

+0
REPORT