โลกของหมาในศตวรรษที่ 21 แตกต่างไปจากศตวรรษก่อนมาก เพราะยุคนี้คนเลี้ยงดูหมาอย่างประคบประหงมเหมือนลูกมากขึ้น ภาพของหมาที่เลี้ยงแบบปล่อยๆ จึงพบได้น้อยลงเรื่อยๆ
นี่นับเป็นความเปลี่ยนแปลงที่เราเห็นได้ชัด แต่อีกสิ่งหนึ่งที่เราอาจเคยเห็นแต่ไม่ได้ ‘รู้สึก’ ถึงความเปลี่ยนแปลง นั่นก็คือยุคปัจจุบันสิ่งที่เราเห็นในตอนเด็กๆ แล้วเรียกมันว่า ‘ขี้หมาแห้ง’ นั้นเป็นสิ่งที่แทบจะไม่มีให้เห็นแล้ว (ทั้งที่จริงๆ ทุกวันนี้จำนวนหมาในสังคมไทยมีเยอะกว่า ‘เด็ก’ เสียอีก – ตัวเลขประเมินในปี 2021 พบว่า จำนวนหมาเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง ในขณะที่จำนวนเด็กลดลง ดังนั้น ณ ปลายปี 2022 เราน่าจะมีหมามากกว่าเด็กเรียบร้อยแล้ว) ทุกวันนี้เวลาที่เราเดินถนน เราแทบจะไม่เจอ ‘ขี้หมาแห้ง’ สีขาวๆ กันอีกแล้ว ถ้าจะเจอก็จะเจอแบบที่ไม่แห้งไปเลย
นี่ไม่ใช่ปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นแค่ในไทย แต่มันเกิดขึ้นทั่วโลก ว่ากันว่าการลดลงของ ‘ขี้หมาแห้งสีขาว’ มันค่อยๆ ปรากฏในช่วงทศวรรษ 1990 เป็นต้นมา ก่อนที่มันแทบจะหายสาบสูญไปจากโลกตะวันตกในทศวรรษที่ 21 และในไทยเราก็มีปรากฏการณ์แบบเดียวกัน
คำถามคือทำไมเป็นแบบนั้น? แข็งใจอ่านอีกหน่อยจะพบว่าคำตอบสั้นๆ คือ ‘สูตรอาหารหมา’ มันเปลี่ยนไป
ในสมัยก่อน สมัยที่คนยังเลี้ยงหมาแตกต่างจากนี้ อาหารหมามีราคาถูกเพราะมันเกิดจากการนำชิ้นส่วนของเนื้อสัตว์ที่นำไปใช้ประโยชน์ไม่ได้แล้ว โดยเฉพาะส่วนกระดูก (ซึ่งก็คือธาตุ ‘แคลเซียม’) มาบดแล้วอัดเม็ด อาหารหมาสมัยก่อน จึงประกอบไปด้วย ‘กระดูกบด’ จำนวนมาก ซึ่งว่ากันตรงๆ กระดูกก็มีประโยชน์สำหรับหมา แต่มันไม่ได้ต้องการมากขนาดนั้น และส่วนที่ ‘เกินความต้องการ’ มันก็ต้องถูก ‘ขับถ่าย’ ออกมา ซึ่งนี่แหละคือเหตุผลที่อึ๊หมาสมัยก่อนเป็นสีขาวเพราะมันมีแคลเซียมที่เกินความต้องการของร่างกาย แล้วจึงขับออกมา สีขาวก็คือ ‘เศษกระดูก’ ที่อยู่ในอาหารซึ่งร่างกายดูดซึม ‘สารอาหาร’ ไปใช้ได้ไม่หมด และก็ต้องขับออกมาตามกระบวนการขับถ่ายนั่นเอง
คำถามต่อมา ทำไมอึ๊หมาแบบนี้ถึงหายไป?
คำตอบคือ เพราะอาหารหมาเปลี่ยนไป คือสมัยก่อน คนมันไม่ได้ ‘เลี้ยงหมาเป็นลูก’ แบบทุกวันนี้ อาหารหมาที่ซื้อให้กินก็ถูกๆ พอคนเริ่มเลี้ยงหมาดีมากขึ้น ความใส่ใจในสุขภาพหมาก็สูงขึ้น อาหารหมาพรีเมียมก็ขยายตลาด พวกอาการหมาทั่วๆ ไปก็เริ่มมีมาตรฐานสูงขึ้นว่าไม่ใช่สักแต่กินเข้าไปแล้วอิ่มก็พอ แต่สารอาหารต้องครบด้วย และนี่ก็เลยเป็นเหตุผลที่ทำให้ผู้ผลิตอาหารหมาทั่วโลกเริ่มเปลี่ยนสูตรอาหาร ซึ่งอธิบายง่ายๆ คือ ใส่พวก ‘โปรตีนพืช’ ‘ใยอาหาร’ อะไรพวกนี้ไปแทน ‘แคลเซียม’ อันเกิดจากกระดูกบด เพราะสิ่งเหล่านี้ดีกับหมามากกว่า
กระบวนการมันเกิดขึ้นช้าๆ ชนิดที่แม้แต่คนเลี้ยงหมาเองก็คงไม่รู้ตัว มารู้ตัวอีกที ‘ขี้หมาแห้ง’ สีขาวๆ แบบที่เราเคยเห็นตอนเด็กๆ ก็ได้แทบจะหายไปจากโลกนี้แล้ว
อ้างอิง
- IFLS. Why Was White Dog Poop So Common Before The 90s? https://bit.ly/3v6lyQE
- Mental Floss. What Happened to the White Dog Poop That Used to Be Everywhere? https://bit.ly/3jjVU88
- Frontiers in Veterinary Science. Spatial Distribution and Population Estimation of Dogs in Thailand: Implications for Rabies Prevention and Control. https://bit.ly/3jmoCoQ