เมื่อช่วงมกราคมที่ผ่านมา คนในแวดวงประวัติศาสตร์และโบราณคดีตื่นเต้นกับข่าวการค้นพบภาพวาดบนผนังรูปหมูสีแดง ในเกาะซูลาเวซีของอินโดนีเซียกันยกใหญ่ หลังตรวจสอบจนทราบว่า มันอาจเป็นวาดภาพบนผนังถ้ำที่เก่าแก่ที่สุดเท่าที่มนุษยชาติเคยค้นพบ ซึ่งน่าจะนับย้อนหลังไปไกลถึง 45,000 ปีเลยทีเดียว
ภาพวาดฝาผนังรูปหมูในเกาะซูลาเวซี | Maxime Aubert
แต่นาทีนี้เราอาจต้องหยุดความน่าตื่นเต้นนั้นเอาไว้สักครู่ และหันมาคุยกันถึงเรื่องสิ่งแวดล้อมกันเสียก่อน เพราะภาพวาดโบราณต่างๆ ที่พบตามผนังถ้ำทั่วโลกกำลังได้รับผลกระทบจากภาวะโลกร้อน
นักวิทยาศาสตร์ที่ศึกษาเรื่องโลกร้อนวิเคราะห์ว่า สภาพอากาศที่เดี๋ยวดีเดี๋ยวร้าย เดี๋ยวแห้งเดี๋ยวชื้นจะเป็นตัวเร่งให้ภาพวาดบนผนังถ้ำหลุดร่วงเร็วกว่าสัจธรรมของกาลเวลา
ซึ่งส่วนที่หลุดออกมาจริงๆ ก็ไม่ใช่สีที่ใช้วาด แต่เป็นส่วนของผนังที่มีพวกผลึกเกลือจับตัวแล้วซึมเป็นเนื้อเดียวกันกับพื้นผิวถ้ำ และผลึกที่ว่านี้จะมีคุณสมบัติที่ยืดขยายตัวได้ตามสภาพอากาศ
การเกิดผลึกเกลือบนผนังถ้ำหรือพื้นหินพื้นปูนและการยืดขยายของมันเป็นความรู้เก่าที่คนทางสายนี้ทราบกันดีอยู่แล้ว เพียงแต่ข้อเท็จจริงที่ใหม่กว่าในวันนี้ นักวิทยาศาสตร์พบว่าเปอร์เซ็นต์การยืดและขยายตัวของผลึกเกลือเกิดขึ้นบ่อยกว่าเมื่อก่อน โดยมีเรื่องการเปลี่ยนแปลงสภาพอากาศมาเป็นปัจจัยเร่งเร้า
ด้วยความที่สภาพอากาศแปรปรวนไม่เป็นไปตามฤดูกาล ก็จะทำให้ผลึกเกลือเกิดการยืดขยายซ้ำไปซ้ำมาและถี่ขึ้นเรื่อยๆ ผลึกเกลือก็จะตกอยู่ในสภาพที่พร้อมปริแตกได้ง่าย และสิ่งที่ตามมาคือความเสียหายของภาพวาดต่างๆ ที่เรากำลังทำการศึกษาค้นหาคำตอบแห่งอดีตกาลอยู่ในทุกวันนี้
ในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา นักโบราณคดีรายงานว่าภาพวาดดูเหมือนจะเสื่อมลงอย่างรวดเร็ว ในบางพื้นที่ผู้เชี่ยวชาญรายงานว่าภาพวาดหายไปมากถึงหนึ่งนิ้วในทุกๆ สองเดือน
ในการศึกษา นักวิทยาศาสตร์เน้นย้ำถึงความเสียหายของถ้ำในทวีปเอเชียและส่วนพื้นที่เขตร้อนมากเป็นพิเศษ โดยเฉพาะถ้ำเกาะซูลาเวซีของอินโดนีเซีย ที่ค้นพบภาพหมูสีแดงนี่ล่ะที่น่ากังวลมากเป็นพิเศษ
เนื่องจากอินโดนีเซียอยู่ในลิสต์ลำดับต้นๆ ของประเทศที่ต้องเผชิญความเสี่ยงด้านภัยพิบัติจากสภาพอากาศ ตัวอย่างชัดๆ ว่ากันเฉพาะปี 2021 ก็เกิดเหตุเภทภัยแทบจะมาตามนัดหมายเป็นรายเดือนเลยทีเดียว
ในปีนี้ ประเทศอินโดนีเซียต้องพบกับเหตุแผ่นดินไหวรุนแรงในเดือนมกราคม คร่าชีวิตผู้คนไปหลายสิบคนบนเกาะซูลาเวซีที่ตั้งของถ้ำที่พบภาพวาด ในเดือนกุมภาพันธ์ก็เกิดเหตุน้ำท่วมรุนแรง ทำให้ประชาชนมากกว่า 1,000 คนในจาการ์ตา และชาวตะวันตกต้องสูญเสียที่อยู่อาศัย
มีผู้เสียชีวิตกว่า 80 คนจากน้ำท่วมฉับพลันและดินถล่มในเดือนเมษายนทางภาคตะวันออกของประเทศ และในเดือนพฤษภาคม ได้เกิดเหตุแผ่นดินไหวอีกครั้ง ขนาด 6.6 ริกเตอร์ ถล่มเกาะสุมาตรา
สำหรับภาพวาดหมูสีแดงที่เก่าแก่ที่สุด เป็นภาพวาดขนาดใหญ่ที่มีความยาวประมาณ 136 เซนติเมตร เป็นหมูที่มีลักษณะขนตั้งตรง มีเขี้ยว แสดงให้เห็นว่ามันคือหมูเพศผู้ในวัยเจริญพันธุ์
นักโบราณคดีอธิบายสมมติฐานว่า มนุษย์ในยุคโบราณบริเวณเกาะซูลาเวซีอาจล่าหมูเป็นอาหาร และใช้เพื่อประกอบพิธีกรรมทางศาสนามานานนับหมื่นปี หรืออาจย้อนไปไกลได้ถึงยุคน้ำแข็งเลยทีเดียว
นอกจากนี้ ใกล้ๆ ภาพหมูยังมีภาพการประทับฝ่ามือของผู้วาดเอาไว้ 2 รอย นักโบราณคดีกำลังพยายามสกัดดีเอ็นเอจากรูปฝ่ามือดังกล่าว เพื่อหาคำตอบว่าใครคือผู้วาด
ซึ่งหากได้คำตอบ ก็อาจนำไปสู่คำอธิบายประวัติศาสตร์ของมนุษยชาติต่อไปได้อีกหลายเรื่อง แถมยังมีถ้ำอีกเป็นจำนวนมากที่ยังไม่ถูกสำรวจ โดยเฉพาะในพื้นที่เขตร้อน
ซึ่งไม่รู้ว่าเราจะพบหลักฐานการมีอยู่ของมนุษยชาติชิ้นใหม่ๆ หรือมันจะถูกทำลายไปพร้อมกับพวกเราในยุคสมัยปัจจุบันแทน
อ้างอิง
- CNN. A warty pig painted on a cave wall 45,500 years ago is the world’s oldest depiction of an animal. https://cnn.it/2QkDpT0
- Scientific American. World’s Oldest Cave Paintings Are Fading—Climate Change May Be to Blame. https://bit.ly/3hH3ebc