ช่างภาพใช้ AI ผลิตภาพจนชนะ ‘ประกวดภาพถ่าย’ แต่เจ้าตัวไม่รับรางวัล เพราะต้องการแค่พิสูจน์ว่ากรรมการแยกไม่ออก

ปัจจุบันมีคนใช้ AI สร้างภาพขึ้นมาจำนวนมาก ซึ่งคนก็แยกออกบ้างไม่ออกบ้าง และที่ผ่านมามีคนใช้ AI สร้างภาพแล้วส่งภาพไปประกวดจนชนะรางวัลมาแล้วไม่น้อย จนงานประกวดหลายๆ งานมีการเปลี่ยนกฎเกณฑ์ห้ามใช้ AI ผลิตภาพเพื่อส่งประกวด

ทีนี้มันก็ไม่ใช่ทุกงานประกวดภาพจะแบน AI กันหมด เพราะอย่างน้อยๆ พวกงานประกวดภาพถ่ายก็ยังไม่มีกฎห้าม เพราะเชื่อกันว่า AI ยังไม่เก่งพอที่จะทำ ‘ภาพถ่าย’ ได้หรอก

นี่เลยทำให้ บอริส เอลแดกเซน (Boris Eldagsen) ช่างภาพจากเยอรมนีผู้หันมาใช้ AI ผลิตภาพถ่าย ต้องการท้าทาย ‘ความอหังการ’ ของงานประกวดภาพถ่าย และส่งภาพที่ตนใช้ AI ผลิตไปงานประกวดใหญ่ Sony World Photography Awards ซึ่งจัดโดย World Photography Organization

ผลปรากฏคือ ภาพของเอลแดกเซนได้รางวัลที่ 1 ในหมวด Creative

ซึ่งเจ้าตัวก็เลยประกาศปฏิเสธรางวัลผ่าน Blog ของตนในวันที่ 14 เมษายน 2023 โดยเนื้อความรวมๆ ก็คือ เขาต้องการพิสูจน์ว่ากรรมการแยกไม่ออกแน่ๆ และมันไม่แฟร์เลยที่จะใช้ภาพที่ผลิตโดย AI มาแข่งกับภาพที่ถ่ายโดยคน ดังนั้นเขาจึงรับรางวัลไว้ไม่ได้

สำหรับ Boris Eldagsen นั้นไม่ใช่ช่างภาพมือใหม่ เขามีประสบการณ์ถ่ายภาพมากว่า 30 ปี และโปรเจกต์ล่าสุดคือทำภาพที่ผลิตจาก AI ออกมาเป็นซีรีส์เลย และภาพที่ได้รับรางวัลก็เป็นเพียงภาพหนึ่งในซีรีส์เท่านั้น โดยเขาอธิบายวิธีการทำงานไว้ว่า กว่าจะได้ภาพมานั้นไม่ใช่แค่สั่งให้ AI วาดภาพมาสุ่มๆ แล้วจบ มันมีทั้งใช้เทคนิคให้ AI แก้รายละเอียดในภาพ (Inpainting) ใช้ AI ขยายกรอบภาพ (Outpainting) ซึ่งถ้าคนที่เคยฝึกทำแบบนี้ก็จะรู้เลยว่ามันคือกระบวนการที่ต้องใช้เวลาและมีทักษะของมัน ตัวเอลแดกเซนเองก็คงจะรู้ดี และมีความเคารพทักษะการผลิตภาพด้วย AI ว่ามันไม่ได้ทำกันง่ายๆ แต่ด้วยความเป็นช่างภาพมาเป็นสิบๆ ปี เขาจึงเห็นว่ามันเป็นคนละทักษะกับช่างภาพ ดังนั้นงานสองแบบนี้จึงไ่ม่ควรถูกนำมาแข่งขันในรายการเดียวกัน

หลังจากประกาศออกไป ทางกองประกวดก็เงียบ สุดท้ายเขาก็เลยบินไปงานรับรางวัลที่อังกฤษ แล้วก็พบว่าภาพที่ตัวเองปฏิเสธรับรางวัลไปแล้ว ถูกนำไปโชว์ในงานนิทรรศการของงานแจกรางวัล และตอนประกาศรางวัลก็มีชื่อเขา เขาจึงถือโอกาสนี้ทำการ ‘ปฏิเสธการรับรางวัล’ บนเวทีซะเลย ซึ่งก็เล่นเอาพิธีกรงงกันไป

แน่นอนว่าทางกองประกวดเสียหน้าอยู่ หลังจากวันนั้นเลยมีการถอนภาพของเอลแดกเซนออกจากทั้งงานนิทรรศการและเว็บไซต์

ณ ปัจจุบันกองประกวดก็ยังคงเงียบ ทำเหมือนไม่มีเรื่องนี้เกิดขึ้น ทั้งที่โลกก็ได้จารึกไว้เรียบร้อยแล้วว่างาน Sony World Photography Awards 2023 คืองานประกวดภาพถ่ายแรกในโลกที่ AI ได้รับรางวัลชนะเลิศ

อ้างอิง

• Boris Eldagsen. REFUSAL OF THE PRIZE of the Sony World Photography Awards, Open Competition / Creative Category at the London Award ceremony. https://bit.ly/3AfCLcU
• Petpixel. Artist Refuses Prize After His AI Image Wins at Top Photo Contest. https://bit.ly/3AcDRG6