ประวัติศาสตร์ 20,000 ปีของมนุษย์กับสุนัขที่วิวัฒนาการมาด้วยกันทำให้น้องหมาเป็นสัตว์ที่ ‘รู้ใจ’ มนุษย์ที่สุดซึ่งคนที่เลี้ยงหมาคงพอเข้าใจดีโดยเฉพาะเวลาที่เราเครียด
เพราะจังหวะที่เราเครียดๆ น้องก็จะเดินมาคลอเคลียปลอบใจ ราวกับมันรู้ว่าเราคิดอะไรอยู่ โดยที่เราไม่จำเป็นต้องบอกมันสักคำ จนหลายคนอาจมีคำถามว่า จริงๆ มันรู้ได้ไงว่าเราเครียด?
คำตอบในทางวิทยาศาสตร์ ค่อนข้างชี้ชัดว่าเพราะหมามีศักยภาพในการ ‘ได้กลิ่น’ ความเครียดของคน
แท้จริงแล้วความเครียดไม่ใช่แค่ภาวะทางจิตใจ แต่มันเป็นภาวะทางเคมีที่จริงๆ อาจชั่งตวงวัดได้ อย่างไรก็ดี วิทยาศาสตร์ปัจจุบันก็ยังบอกไม่ได้ว่า ‘ความเครียด’ มันมีหน้าตาทางเคมียังไง
แต่ทำไมหมามันรู้?
คำตอบที่อาจเป็นไปได้คือ หมามีเซลล์รับกลิ่นถึง 100-300 ล้านเซลล์ (แล้วแต่สายพันธุ์) ในขณะที่มนุษย์มีประมาณ 5 ล้านเซลล์เท่านั้น ดังนั้น อธิบายง่ายๆ ก็คือ หมามีประสาทรับกลิ่นที่ดีกว่ามนุษย์ประมาณ 20-60 เท่าเลยทีเดียว
นี่ทำให้พวกมันรับรู้สิ่งต่างๆ บนโลกแบบที่มนุษย์จินตนาการไม่ได้ มันอาจได้กลิ่นอนุภาคเล็กๆ แบบที่มนุษย์ไม่ได้กลิ่น และแม้ว่าวิทยาศาสตร์จะก้าวหน้าไปขนาดไหน ทุกวันนี้เขาก็ยังใช้หมาเพื่อดมตรวจจับหลายๆ อย่างตั้งแต่ยาเสพติด ไปจนถึงโควิดก็ยังใช้มาแล้ว
เพราะจมูกพวกมัน ‘เจ๋ง’ ขนาดนั้น เหนือกว่าอุปกรณ์ที่มนุษย์สร้างได้ ดังนั้นจึงไม่แปลกที่พวกมันจะ ‘ได้กลิ่นความเครียด’ ของเรา
ซึ่งจริงๆ มันมีการทดลองทางวิทยาศาสตร์ที่เพิ่งตีพิมพ์ในวารสาร PLOS ONE ฉบับเดือนกันยายน 2022 โดยให้หมาจำนวนหนึ่งทำการแยกแยะกลิ่นลมหายใจและเหงื่อของเจ้าของในภาวะปกติ กับภาวะเครียด (โดยการให้เจ้าของทำโจทย์เลขยากๆ)
และผลก็เป็นตามคาด หมามันแยกกลิ่นลามหายใจและเหงื่อได้จริงๆ โดยมีความแม่นยำเกิน 90 เปอร์เซ็นต์ ด้วยซ้ำ
ดังนั้นวิทยาศาสตร์พิสูจน์ได้ว่าพวกมันรู้ได้แน่ๆ ผ่านการดมกลิ่นของเราว่าเรากำลังเครียดหรือไม่
ซึ่งถ้าคิดกันต่อไปอีก จริงๆ ถ้ารูปแบบอารมณ์ของมนุษย์จะมีกลิ่นเฉพาะ มันก็ไม่แปลกอีกที่หมาจะมีความสามารถที่จะรับรู้ได้ทั้งหมด และนี่ก็เป็นเหตุผลที่ทำให้มันเป็นสัตว์ที่มีความอ่อนไหวต่อการเปลี่ยนแปลงของอารมณ์มนุษย์มากๆ
และก็ย้ำอีกรอบว่า สมญา ‘เพื่อนที่ดีของมนุษย์’ นี่มันไม่ได้มาเล่นๆ จริงๆ สำหรับน้องหมา
อ้างอิง
- Smithsonian Magazine. Dogs Can Smell When You’re Stressed Out. https://www.smithsonianmag.com/…/dogs-can-smell-when…/
- Wikipedia. Dog sense of smell. https://en.wikipedia.org/wiki/Dog_sense_of_smell