3 Min

เมืองใกล้ตายก็สร้างใหม่ ทำความรู้จัก ‘กรุงนูซันตารา’ ว่าที่เมืองหลวงใหม่อินโดนีเซีย

3 Min
444 Views
19 Jan 2022

อันที่จริง ข่าวคราวการย้ายเมืองหลวงของอินโดนีเซียมีมาให้ได้ยินกันตั้งแต่ปี 2019 แล้ว แต่เพราะเกิดโรคโควิด-19 แพร่ระบาดเสียก่อน ความเคลื่อนไหวเรื่องนี้จึงหยุดชะงักไป

จนกระทั่งล่าสุด โจโก วิโดโด ประธานาธิบดีอินโดนีเซีย เจ้าของฉายา ‘โจโกวี’ ประกาศว่าจะเดินหน้าแผนย้ายเมืองหลวงแน่นอนในปี 2022 นี้ เพื่อให้แล้วเสร็จภายในปี 2024 พร้อมเผยว่าเมืองหลวงใหม่จะใช้ชื่อว่า นูซันตารา (Nusantara) ที่แปลว่า ‘หมู่เกาะ’ และกฎหมายเกี่ยวข้องกับการก่อสร้างสาธารณูปโภคพื้นฐานและสถานที่สำคัญในเมืองหลวงใหม่ก็เพิ่งจะถูกพิจารณาเห็นชอบกันไปในสภาเมื่อวันที่ 18 มกราคม

หลายปัญหารุมเร้า ‘จาการ์ตา’ จนต้องขอย้าย

เมืองหลวง (ที่กำลังจะกลายเป็นอดีต) อย่างกรุงจาการ์ตา ขึ้นชื่อแบบเดียวกับกรุงเทพมหานคร คือมีการจราจรที่ติดขัดแบบหนักหนาสาหัสเป็นอันดับต้นๆ ทั้งของเอเชียตะวันออกเฉียงใต้และของโลก ทั้งยังอยู่ติดน้ำเหมือนกัน ทำให้ไม่อาจขยายพื้นที่ถนนหรือเมืองเพิ่มเติมได้มากนัก สวนทางกับจำนวนประชากรนับล้านคนที่เข้ามาหางานทำและปักหลักในเมืองหลวง ทำให้หลายพื้นที่ของเมืองเป็นชุมชนแออัด ส่วนสาเหตุที่คนมาหางานทำในเมืองหลวงก็คล้ายกัน เพราะการกระจายโอกาสทั้งทางอาชีพและสาธารณูปโภคไปยังพื้นที่ต่างๆ ทั่วประเทศนั้นยังทำได้ไม่ทั่วถึง โดยอินโดนีเซียนั้นมีสภาพภูมิประเทศที่เต็มไปด้วยเกาะใหญ่เกาะน้อยจำนวนมาก หลายจังหวัดจึงยังเป็นพื้นที่กันดารต่างจากเมืองหลวงอย่างสิ้นเชิง

นอกจากนี้ จาการ์ตายังมีพื้นที่แค่ประมาณ 699.5 ตารางกิโลเมตร เมื่อเทียบกับประชากรเฉลี่ยราว 10 ล้านคน ก็ยิ่งทำให้เกิดปัญหาต่างๆ ตามมา ไม่ว่าจะเป็นรถติด มลพิษทางอากาศ สลัม ขยะ น้ำท่วม ทำให้คุณภาพชีวิตของประชาชนต่างกันราวฟ้ากับเหวในย่านเศรษฐกิจและย่านที่เป็นชุมชนพักอาศัยของครัวเรือนที่มีรายได้น้อยและปานกลาง ซึ่งปัจจัยหลังนี้ก็มีส่วนทำให้เกิดปัญหาอาชญากรรมและความเหลื่อมล้ำด้วยเหมือนกัน 

อีกเหตุผลหนึ่งคือระดับน้ำทะเลที่หนุนสูงขึ้นเรื่อยๆ แต่แผ่นดินจาการ์ตากลับทรุดตัวเฉลี่ยราว 25 เซนติเมตรต่อปีในช่วงทศวรรษที่ผ่านมา เพราะมีการสูบน้ำบาดาลไปใช้ ทำให้จาการ์ตาเป็นเมืองที่เสี่ยงจมน้ำติดอันดับต้นๆ ของโลกในอนาคตไม่เกิน 20 ปีข้างหน้า ซึ่งดูทรงแล้วก็อาจพูดได้ว่าอาการของจาการ์ตานั้นค่อนข้างร่อแร่จริงๆ รัฐบาลอินโดนีเซียจึงตั้งเป้า ‘ย้ายเมืองหลวง’ มาได้สักพักใหญ่แล้ว

ย้ายเมืองหลวง = กระจายการพัฒนาและความเจริญ

จากกรุงจาการ์ตาบนเกาะชวา รัฐบาลไฟเขียวว่าจะย้ายเมืองหลวงไปอยู่ที่จังหวัดกาลิมันตันตะวันออก บนเกาะบอร์เนียว ซึ่งอยู่ห่างจากจาการ์ตาไปราว 2,000 กิโลเมตร แต่มีขนาดใหญ่กว่าเมืองหลวงเดิมแห่งนี้ประมาณ 4 เท่า และยังมีทรัพยากรธรรมชาติที่อุดมสมบูรณ์ จึงคาดว่าจะยังขยับขยายเพื่อรองรับระบบสาธารณูปโภคต่างๆ ได้อีกเยอะ ขณะที่การวางผังเมืองใหม่ในยุคที่เทคโนโลยีต้องคำนึงถึงสิ่งแวดล้อมก็น่าจะช่วยให้การวางรากฐานของเมืองหลวงใหม่คำนึงถึงความยั่งยืนมากกว่าเมืองหลวงเดิมที่เติบโตขึ้นมาในยุคอุตสาหกรรมเฟื่องฟูแบบก้าวกระโดด ซึ่งมีผลให้การขยายตัวของสิ่งปลูกสร้างไร้ระเบียบและสิ่งแวดล้อมหลายอย่างถูกทำลาย

อย่างไรก็ดี จาการ์ตาก็จะยังเป็นเมืองสำคัญของอินโดนีเซียต่อไปเหมือนเดิม เพราะถูกวางให้เป็นเมืองเศรษฐกิจและธุรกิจการค้า ขณะที่หน่วยงานรัฐบาลและสถานที่สำคัญระดับประเทศจะถูกย้ายไปที่กรุงนูซันตาราจนเกือบหมด เพื่อให้เมืองหลวงใหม่มีอัตลักษณ์ใหม่สะท้อนความเป็นเอกภาพ สะท้อนให้เห็นถึงการอยู่ร่วมกันของผู้คนที่มีความแตกต่างทางเชื้อชาติและศาสนาทั่วประเทศอินโดนีเซีย ส่วนงบประมาณที่เกี่ยวข้องกับโครงการทั้งหมดอยู่ที่ประมาณ 32,000 ล้านดอลลาร์ หรือประมาณ 9.6 แสนล้านบาท 

ก่อนหน้านี้ชื่อ ‘นูซันตารา’ ซึ่งมีรากศัพท์จากภาษาชวา ถูกวิพากษ์วิจารณ์เหมือนกันว่าเป็นชื่อที่อาจก่อให้เกิดความสับสน เพราะเป็นชื่อที่ไม่ได้สะท้อนอัตลักษณ์ของเกาะบอร์เนียวที่เป็นทำเลเมืองหลวงใหม่ และความหมายที่แปลว่า ‘หมู่เกาะ’ ก็ดูเป็นคำสามัญเกินไป ทำให้นึกถึงสภาพภูมิประเทศของอินโดนีเซียโดยรวมมากกว่าจะนึกถึงเมืองหลวงเมืองเดียว แต่ชื่อนี้ก็ได้รับเสียงโหวตมากที่สุดจากทั้งหมด 80 รายชื่อที่มีผู้เสนอมา ทำให้ข้อถกเถียงถูกปัดตกไป

จะเห็นได้ว่าอินโดนีเซียไม่ได้ยึดติดกับความเป็นเมืองหลวงเก่าแก่มากเสียจนไม่กล้าขยับขยายไปที่อื่น เพราะเหตุผลหนึ่งที่มีคนเห็นด้วยว่าควรย้ายเมืองหลวง ก็เพื่อ ‘กระจายการพัฒนา’ ไปยังพื้นที่อื่นๆ ของประเทศบ้าง แทนที่จะปล่อยให้กระจุกตัวอยู่ในเมืองที่เต็มไปด้วยปัญหาและมีสภาพใกล้ตาย และการย้ายเมืองหลวงยังจะช่วยให้การฟื้นฟูจาการ์ตามีความเป็นไปได้มากขึ้นด้วยซ้ำ นอกจากนี้ ‘เมียนมา’ และ ‘มาเลเซีย’ ที่เป็นเพื่อนบ้านในอาเซียนเหมือนกัน ก็ย้ายเมืองหลวงใหม่ไปก่อนหน้าตั้งนานหลายปีแล้ว ส่วนกรุงเทพมหานครนั้นยังยึดโยงกับคำขวัญ ‘เมืองเทพสร้าง’ และคงจะยังไม่มีแผนขยับขยายในระยะเวลาอันใกล้นี้ 

อ้างอิง

+0
REPORT