คุยกับ 6 บัณฑิตนิด้า ถึงแนวคิด ‘การเรียนรู้ตลอดชีวิต’ ที่ไม่หยุดเรียนรู้ เพื่อให้ทันโลกเปลี่ยน ท่ามกลางยุคสมัยที่มีการพัฒนาอยู่ตลอดเวลา

หลายคนน่าจะคุ้นเคย หรือรู้จัก ‘สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์’ หรือ ‘นิด้า’ กันมาก่อน ในฐานะมหาวิทยาลัยในกำกับของรัฐแห่งแรกและแห่งเดียวในประเทศไทยที่ทำการสอนเฉพาะระดับบัณฑิตศึกษา ที่มุ่งเน้นศาสตร์การบริหารและพัฒนา จนมีชื่อเสียงในวงกว้าง

หากใครที่ไม่เคยได้สัมผัส ก็คงไม่รู้ว่านิด้าเป็นมากกว่าสถาบันการศึกษา นั่นก็คือ ‘การเป็นส่วนหนึ่งของสังคม’ หมายความว่าไม่ใช่เพียงความสำคัญของการเรียนการสอนในระดับปริญญาโทและปริญญาเอก แต่ยังรวมถึงความรู้ความเข้าใจ นำไปสู่การพัฒนาสังคม เพื่อความยั่งยืนในแต่ละด้าน และมุ่งผลิตบัณฑิตที่มีคุณภาพที่เป็นผู้นำการเปลี่ยนแปลงได้ 

ทำให้กระบวนการพัฒนาสังคมมีความก้าวหน้า กลายเป็นประเด็นที่มีความละเอียดอ่อนและมีความซับซ้อน จึงจำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องไม่หยุดเรียนรู้ เพื่อให้ทันการเปลี่ยนแปลงของโลก ด้วยการอาศัย ‘องค์ความรู้’ ตลอดจน ‘ความสามารถ’ ในการนำมาใช้เป็นหลักคิดและแนวทางเพื่อพัฒนาสังคม สร้างความเปลี่ยนแปลงอย่างแท้จริง ไปพร้อมๆ กับสร้างความยั่งยืนมากที่สุด 

วันนี้เราจึงขอชวนเหล่าบัณฑิต 6 สาขาวิชาจากสถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์ (นิด้า) ผู้อยู่ในหลากหลายแวดวงการทำงาน มาร่วมพูดคุยถึงนิยามของแต่ละคนที่มีต่อ ‘การเรียนรู้ตลอดชีวิต’ หรือ Lifelong Learning ท่ามกลางการศึกษาในปัจจุบันที่มีความแตกต่างจากในอดีต กระทั่งยุคที่เทคโนโลยีมีการพัฒนา และเปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลา 

‘คณิศร์ ชาญทวีคุณ’ จบปริญญาโท คณะสถิติประยุกต์ หลักสูตรวิทยาศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการวิเคราะห์ข้อมูลและวิทยาการข้อมูล ได้ให้คำนิยามสำหรับการเรียนรู้ตลอดชีวิต ว่าคือการเอาตัวรอดให้ได้ในสังคม ที่มีการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว ถ้าเราไม่รู้ เราก็ตาย เหมือนไดโนเสาร์ เพราะไดโนเสาร์อาจปรับตัวตามสภาพแวดล้อมที่เปลี่ยนไปไม่ทัน ทำให้ตาย และสูญพันธุ์ไป คนเราก็เหมือนกัน ถ้าไม่เรียนรู้ก็อาจหลุดออกจากตลาดแรงงาน 

“แม้จะไม่จำเป็นต้องเรียนในรั้วมหาวิทยาลัย ไม่ต้องเรียนคอร์สใดๆ แต่อาจใช้เวลานานในการจัดเส้นทางในการเรียนรู้ ขณะที่ถ้าเกิดเลือกเรียนในคอร์สหรือหลักสูตรตายตัว มันทำให้ระบบการเรียนรู้เอื้อมากขึ้น มีประโยชน์มากขึ้น และเร็วมากขึ้น ถึงจุดมุ่งหมายได้เร็วกว่า 

ทุกคนอยากรวย ทุกคนอยากประสบความสำเร็จ ซึ่งคนมักบอกว่าคนสำเร็จเพราะโชคดี แต่เราว่าโชคดีมาจาก 2 ส่วน นั่นก็คือ โอกาส และตัวเราที่พร้อมจะรับโอกาสเช่นกัน ฉะนั้นการเรียนรู้ตลอดชีวิตจึงมีส่วนช่วยพัฒนาตัวเองไว้ให้พร้อม เมื่อโอกาสมาถึง มันจะวิ่งเข้ามาหาเราในเวลาที่เหมาะสม”

อีกทั้งยังเล่าว่า เหตุผลที่ทำให้เลือกเรียนที่นี่ อย่างแรกเป็นตัวหลักสูตรดี เข้าไปเรียนจะได้รับอะไรบ้าง ถัดมาคืออาจารย์ ที่มีประสบการณ์ด้านนี้ค่อนข้างเยอะ ทำให้ได้เรียนรู้เต็มที่ และสุดท้ายคือความหลากหลายของตัวผู้เรียน หรือเพื่อนร่วมคลาส เป็นปัจจัยสำคัญเหมือนกัน เพราะทำให้ได้มุมมองแปลกใหม่ที่ทั้งหลากหลายและรอบด้าน 

“ส่วนคนไหนที่ไม่กล้าตัดสินใจหรือลังเลที่จะเรียนรู้ต่อ เราว่าอย่างแรกต้องรู้ว่าตัวเองอยากได้อะไร มีความมุ่งมั่นแค่ไหน จากนั้นก็เลือกทางที่อยากจะเป็นได้เลย มาเรียนต่อปริญญาโทจริงๆ จังๆ มีเพื่อน มีอาจารย์คอยซัปพอร์ตเรา ซึ่งจะเปิดโลกในมุมมองและความเข้าใจต่างเจเนอเรชัน ทำให้เราเจออะไรใหม่ๆ แบบไม่คาดคิด นอกจากความรู้ คอนเนกชันที่เราจะได้รับเพิ่มแล้ว บางครั้งสามารถนำไปต่อยอดได้อีกหลายอย่าง” 

เมื่อเอ่ยถามถึงนิยามการเรียนรู้ตลอดชีวิต กับ ‘ฉัตร สุภัทรวณิชย์’ ปริญญาโท คณะรัฐประศาสนศาสตร์ หลักสูตรรัฐประศาสนศาสตรมหาบัณฑิต ให้คำตอบว่า เป็นความใฝ่รู้และติดตามองค์ความรู้ต่างๆ อยู่เสมอ ซึ่งการที่เราใฝ่รู้ ทำให้สามารถต่อยอดจากสิ่งที่เรียนรู้มา นำไปใช้ให้เกิดประโยชน์ โดยประโยชน์เหล่านั้น อาจเป็นองค์ความรู้ที่นำไปเผยแพร่ยังผู้อื่นต่อได้ ทำให้การที่เป็นคนใฝ่รู้หรือเติมความรู้อยู่เสมอ จึงเป็นการใฝ่หาความเจริญก้าวหน้าให้ตัวเอง 

“หลายคนอาจคิดว่าเรียนจบแล้วก็จบกัน แต่ความรู้ไม่มีจำกัด เมื่อโลกนี้มีการผันผวน มีการเปลี่ยนแปลง มีการค้นพบสิ่งใหม่ๆ และมีการต่อยอดจากทฤษฎีรูปแบบเดิมให้เจริญงอกงามยิ่งขึ้น การเรียนรู้ของเราจึงควรจะสอดคล้องไปกับการเปลี่ยนแปลง 

เพราะการเรียนรู้ทำให้เรามีจุดแข็ง ได้ติดตามสถานการณ์ความคืบหน้าของวิทยาการต่างๆ รวมถึงความก้าวล้ำของแต่ละยุคสมัย เข้าใจการเปลี่ยนแปลง ความผันผวนที่เกิดขึ้น และเมื่อมีการต่อยอดสิ่งต่างๆ เราก็จะได้เรียนรู้ไปด้วยกัน

โดยการที่เราเลือกเข้ามาเรียนปริญญาโทที่นิด้า สถาบันที่มีชื่อเสียงต่อเนื่องอย่างยาวนานและกว้างขวาง ทำให้เราได้เจออาจารย์และเพื่อนๆ ทั้งรุ่นเดียวกัน รุ่นพี่ รุ่นน้อง ได้มาร่วมกันคิด ได้รับความรู้ใหม่ๆ ซึ่งช่วยให้เกิดการแลกเปลี่ยน เกิดมิตรภาพ เกิดประสบการณ์ที่ดี และที่สำคัญสามารถต่อยอดพัฒนาตัวเองออกไปได้เรื่อยๆ อย่างไม่หยุดยั้ง ขณะเดียวกันเรายังสามารถที่จะสนุกกับการเรียนรู้ได้ 

อยากให้ทุกคนตัดสินใจอย่างมั่นใจที่จะเข้ามาเป็นส่วนหนึ่งของการเรียนรู้ที่นี่ เพราะเชื่อว่านิด้าจะให้โอกาสในการเรียนรู้ พบเจอเพื่อนๆ หลากหลายวงการ ได้เป็นนักคิด อีกทั้งยังมีอาจารย์ที่มีชื่อเสียงระดับประเทศ คอยสลับสับเปลี่ยนมาให้ความรู้ เพื่อมอบกระบวนการคิด การฝึกฝน เพื่อทำให้เราเปลี่ยนแปลงและงอกงามในแบบฉบับของตัวเอง”

‘ปวริศ อิสสระทิพย์’ ทำงานเป็นติวเตอร์อิสระ จบปริญญาเอก คณะบริหารธุรกิจ หลักสูตร Ph.D. in Business Administration (English) ให้ความหมายของการเรียนรู้ตลอดชีวิตว่า “คือการที่เราเรียนรู้สิ่งใหม่ๆ อยู่เรื่อยๆ ตลอดชีวิต อาจไม่ใช่แค่ในมหาวิทยาลัยหรือปริญญาตรี โท เอก เพราะเรียนจบปุ๊บ ก็ต้องทำงาน เรียนรู้เนื้องานตรงนั้นด้วย 

“สมมติชีวิตเรามี 100 ปี ความรู้หนึ่งมันอาจอยู่ไม่ถึงได้ ต้องมีการอัปเดตความรู้ใหม่ หรือต่อยอดจากความรู้เดิม จากผิดก็ต้องเปลี่ยนใหม่ให้ถูกต้อง แม้ความรู้เดิมอาจจะถูกต้องอยู่แล้ว แต่มีความรู้ใหม่ที่ถูกต้อง ครอบคุลมกว่า ใช้ได้จริงกว่า เพราะโลกหมุนตลอดเวลา ฉะนั้นเราก็ต้องคอยอัปเดตโลกให้ทันตลอดเวลา 

โดยเหตุผลที่เราเลือกเรียนที่นิด้า นอกจากจะใกล้บ้านแล้ว บรรยากาศ สภาพแวดล้อมยังเป็นสถานที่ที่น่าเรียน อีกทั้งต้องยอมว่าหลักสูตร MBA ของนิด้า เป็นหนึ่งในเหตุผลสำคัญ ซึ่งความคาดหวังที่ตั้งไว้ก็เปลี่ยนไปเรื่อยๆ ระหว่างทาง ตอนแรกอาจจะไม่ได้เรียนเพื่อเปิดโรงเรียน แต่เราเรียนเพื่อเอาวิชาและมุมมองใหม่ๆ นอกจากนี้ยังได้ทั้งเพื่อน ได้ทั้งสังคม 

ถึงแม้ไม่ได้ต่อยอดทางอาชีพโดยตรงขนาดนั้น แต่จะต่อยอดทางกระบวนการความคิดของเรา ในด้านมุมมองมากกว่า เพราะเราอาจจะมองแค่เทคนิคอย่างเดียว ไม่ได้มองด้านอื่นๆ แต่พอเรียนเรามอง เราคิดกว้างกว่านั้น เริ่มมองภาพรวมมากกว่า เช่น จะหาลูกค้ายังไง ออกไปหาลูกค้าเพราะอะไร และจะรักษาลูกค้าที่เข้ามายังไง  

สุดท้ายคนไหนที่กำลังตัดสินใจจะเรียนต่อ อยากให้รู้จักตัวเองก่อน ว่าเราควรจะเรียนคณะไหน รู้จักตัวเองว่าชอบอะไร อยากไปทางไหน อยากใช้ชีวิตแบบไหน ทำอาชีพประมาณไหน จะได้เลือกเรียนในคณะที่ถูกต้องและเข้ากับตัวเรา”

“ชอบภาษาอังกฤษก็เลยมีความสุข มีความยินดี ที่จะได้เรียนในสาขาภาษาอังกฤษเพื่อการพัฒนาอาชีพของนิด้า”

จุดเริ่มต้นอันเป็นส่วนหนึ่งต่อคำนิยามถึงการเรียนรู้ตลอดชีวิต ของ ‘วชิระ กุเรค้า’ จบปริญญาโท จากคณะภาษาและการสื่อสาร ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาภาษาอังกฤษเพื่อการพัฒนาอาชีพ ที่มองว่ามันคือการสร้าง การสั่งสมองค์ความรู้  เพื่อพัฒนาตัวเองอยู่ตลอดเวลา เป็นการสนุกกับการเรียนรู้ไม่จำกัดรูปแบบ โดยเริ่มต้นจากสิ่งที่เราสนใจหรือสิ่งที่เราชอบ 

“การเรียนรู้ตลอดชีวิต เลยเป็นเหมือนกับการอัปเดตทักษะที่ตัวเองต้องใช้ในการประกอบอาชีพ หรือการที่ตัวเราเองมีแรงผลักดันในการเรียนรู้ เมื่อมีข้อสงสัยแล้ว ก็ต้องแสวงหาคำตอบ เพื่อตอบข้อสงสัยที่ตัวเองสงสัยนั้นๆ รวมถึงเติมเต็มในส่วนความรู้ที่ขาดหายไป ไม่ว่าจะเป็นในส่วนของความรู้รอบตัวก็ดี หรือความรู้ในหน้าที่การงานก็ดี 

อีกทั้งการเรียนรู้ตลอดชีวิต คือการได้ส่งต่อความรู้ที่มีคุณภาพให้กับคนอื่น ได้นำไปต่อยอด ในการค้นหาความชื่นชอบส่วนตัว รวมถึงการสร้างความคุ้นเคยให้รู้จักกับนวัตกรรม การเปลี่ยนแปลง และเทคโนโลยีสมัยใหม่ๆ

ความรู้ของเรามันเป็นเหมือนเฟิร์มแวร์อันหนึ่งที่รอวันอัปเดต แต่ยังไม่ได้อัปเดต เราเลยรู้สึกว่าการเรียนรู้ตลอดชีวิตเป็นสิ่งที่มีวันหมดอายุ คำว่ามีวันหมดอายุคือเราจะอยู่เฉยๆ ไม่ได้ ต้องเรียนรู้เพื่อเติมเต็มความสุข ตลอดจนเรียนรู้เพื่อความสำเร็จในปัจจุบัน และอนาคต เพราะโลกของพวกเรามันหมุนเร็วแบบก้าวกระโดดมากๆ ต้องตามให้ทัน ตามแนวคิดที่นิด้ากล่าวไว้ว่า ‘ไม่หยุดเรียนรู้ เพื่อให้ทันโลกเปลี่ยน’

สำหรับใครที่กำลังตัดสินใจเลือกเรียนต่อ อยากแนะนำว่าที่นิด้ามีการเรียนการสอนที่ทันสมัย นำไปใช้ได้จริง ช่วยพัฒนาทักษะมากมาย ไม่ว่าจะเป็นด้านการสอนภาษาอังกฤษ การสื่อสารในบริบทต่างๆ การสื่อสารระหว่างวัฒนธรรม การฟัง การอ่าน การเขียนและการพูด รวมไปถึงการนำเสนอที่สามารถสร้างผู้นำ เพื่อนำไปสู่การเปลี่ยนแปลงที่ยั่งยืน”

‘สุชาดา คเรศตรี’ จบปริญญาโท วิทยาลัยนานาชาติ นิด้า หลักสูตร Master of Management (International Program) ให้นิยามการเรียนรู้ตลอดชีวิต เป็นการที่เราไม่หยุดเรียนรู้ ไม่ได้จำกัดอยู่แค่ในห้องเรียนหรือว่าสถาบันการศึกษา เพราะโลกปัจจุบันเปลี่ยนไปตลอด ทำให้เราต้องเรียนรู้ เพื่อที่จะให้ปรับตัวตามให้ทันกับโลกที่เปลี่ยนแปลงไปอย่างรวดเร็ว

“อีกทั้งทุกวันนี้ผู้คนก็มีความเครียด ถ้าเราศึกษาเฉพาะฝั่งความรู้อย่างเดียว อาจทำให้เรื่องสภาพจิตใจจัดการลำบาก จึงควรพยายามเรียนรู้จากเหตุการณ์รอบตัว แนวคิด ปรัชญาการใช้ชีวิตต่างๆ ไม่จำเป็นต้องเป็นความรู้ทางวิชาการเท่านั้น เพื่อจะได้มีทักษะทั้งทำงาน การใช้ชีวิต และการบริหารจัดการอารมณ์ด้วย”

ซึ่งเธอยังเล่าว่า “การเลือกเรียนที่นิด้า นอกจากจะมีคนไทยแล้ว ยังมีเพื่อนเป็นนักศึกษาจีน นักศึกษาต่างชาติ นักศึกษาแลกเปลี่ยน ทำให้ได้เรียนรู้การมีปฏิสัมพันธ์ ได้เห็นมุมมองที่อาจจะแตกต่างกัน ทำให้เราได้เห็นอะไรที่กว้างขึ้นมีความหลากหลายในการเรียนรู้”

ทั้งนี้ยังบอกอีกว่า “ถ้าหากสนใจที่อยากจะเรียนต่อ ไม่ต้องลังเล เพราะการที่มาเรียนต่อ ไม่มีเสียอยู่แล้ว มันมีแต่ได้ เป็นการฝึกตัวเราให้มีการคิด มีกระบวนการทำงานที่เป็นระบบระเบียบ สามารถออกไปทำงาน อย่างมีความเข้าใจ มีวิธีการทำงานที่ดีได้ แต่ว่าสำหรับคนที่ทำงานแล้ว อย่างพี่ที่ทำงานมาประมาณ 10 ปีแล้วเพิ่งจะมาเรียนต่อปริญญาโท ก็มีผลดีทั้งกับงานและผลดีทั้งกับการเรียน มันซัปพอร์ตทั้งสองทาง”

‘อารญา สุขหอม’ จบปริญญาโท คณะนิเทศศาสตร์และนวัตกรรมการจัดการ หลักสูตรศิลปศาสตรมหาบัณฑิต นิเทศศาสตร์และนวัตกรรมการจัดการ สาขาการสร้างสรรค์เนื้อหาด้วยข้อมูล มีมุมมองต่อคำว่าการเรียนรู้ตลอดชีวิต คือการสร้างโอกาสที่เราอาจจะไม่เคยคิด ไม่เคยก้าวเท้าเข้าไป หรือเราคิดไม่ถึง ฉะนั้นการเรียนรู้ตลอดชีวิตจึงเป็นการสร้างทั้งคุณภาพ ศักยภาพ

รวมทั้งเปิดโอกาสให้ตัวเราเอง หากวันหนึ่งเราไม่รู้ว่าเราจะไปอยู่จุดไหน ถ้าเราเรียนรู้อย่างสม่ำเสมอ จะทำให้เราเป็นคนที่มีคุณค่าในตัวเอง

“โลกเปลี่ยนไปทุกวัน เมื่อโลกเปลี่ยนไปทุกวัน แน่นอนว่าความรู้จะต้องเกิดขึ้นทุกวัน คนรุ่นเก่าก็ต้องเรียนรู้เพื่อที่จะพัฒนาตัวเองให้อยู่ในยุคปัจจุบันได้อย่างมีคุณภาพและมีศักยภาพ ซึ่งไม่ได้หมายความว่าเราจะต้องอยู่เพื่อจะเก่งกว่าใคร หรืออยู่เพื่อที่จะหาเงินทั้งชีวิต

ขณะที่อยู่อย่างมีคุณภาพและศักยภาพ คืออย่างน้อยเวลาที่เราไปคุยกับคนในสังคม เราคุยกับเขารู้เรื่อง เราเข้าใจในสิ่งที่เขาพูด สามารถที่จะคุยตอบโต้กับเขาได้ อีกทั้งสามารถปรับเปลี่ยนประสบการณ์ ความคิดของเรา แต่หากทุกคนไม่เปิดใจกับการเรียนรู้ตลอดชีวิตนี้ เขาจะไม่มีวันจับโทรศัพท์มือถือได้ ไม่มีวันลุกขึ้นมาไลฟ์สดขายของ อย่างอาชีพที่เกิดขึ้นในยุคปัจจุบันได้”

ส่วนการตัดสินใจจะเรียนหรือไม่เรียน ถ้าตัดเรื่องงบประมาณ ก็เหลือแค่ความกลัวที่เราจะกล้าไปในยืนจุดที่มันเติบโตขึ้น หรือดีขึ้นไหม ทุกวันนี้ต้องยอมรับความจริงว่าวุฒิการศึกษาก็ยังมีผลสำคัญ ในการที่จะสร้างความเติบโตให้ทุกๆ คน”

“การเรียนไม่ใช่สิ่งที่น่ากลัว สิ่งที่น่ากลัวกว่าคือ การที่เราไม่ตัดสินใจเรียน แล้วเราก็มาเสียดาย ว่ารู้อย่างนี้เรียนไปแล้ว แล้วให้คนอื่นเขานำหน้าเราไป นั่นแหละคือสิ่งที่น่าเสียดายกว่า”

สุดท้ายนี้ หากคนไหนสนใจอยากร่วมสัมผัสโลกแห่งการเรียนรู้ ด้วยหลักสูตรการเรียนต่อโท-เอก และหลักสูตรการฝึกอบรมระยะสั้น เพื่อส่งเสริมการเรียนรู้ตลอดชีวิต ตามแนวคิด ‘ไม่หยุดเรียนรู้ เพื่อให้ทันโลกเปลี่ยน’  ของสถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์ หรือ นิด้า สามารถดูรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่ https://nida.ac.th/