บูลลี่ไม่ตลก! ฝรั่งเศสเพิ่มโทษคนทำผิด ‘คุก 3-10 ปี’ ส่วนไทยยังไร้มาตรการแม้สถิติบูลลี่ที่ 2 ของโลก

ฝรั่งเศสผ่านร่างกฎหมายลงโทษคนกลั่นแกล้งผู้อื่นในโรงเรียน ลงโทษสูงสุด 3 ปี หรือหากมีการฆ่าตัวตายมาเกี่ยวข้อง ไม่ว่าจะเสียชีวิตหรือไม่ มีโทษสูงสุด 10 ปี โดย รมต.ศึกษาเชื่อว่าเด็ก 1 ใน 10 ของฝรั่งเศสเผชิญหน้ากับการถูกกลั่นแกล้งรังแก ในขณะที่ประเทศไทยไม่มีกฎหมายหรือนโยบายใดๆ เรื่องการกลั่นแกล้งในโรงเรียน แม้ว่าในปีที่แล้วไทยจะครองตำแหน่งชาติที่มีการบูลลี่มากที่สุดเป็นอันดับ 2 ของโลก และมากกว่าฝรั่งเศสก็ตาม

เมื่อสัปดาห์ที่ผ่านมา ประเด็นเรื่องการกลั่นแกล้งในโรงเรียนกลับมาเป็นที่พูดถึงหลังฝรั่งเศสเตรียมร่างกฎหมายให้การบูลลี่หรือกลั่นแกล้งในโรงเรียนไม่ได้เป็นเพียงแค่เรื่องเล่นๆ อีกต่อไป แต่มันคือ ‘อาชญากรรม’ ที่อาจเกิดขึ้นได้ และ ส.ส.ได้ลงมติผ่านร่างกฎหมายที่กำหนดโทษจำคุกคนที่กลั่นแกล้งคนอื่นไว้สูงสุดถึง 3 ปี และปรับไม่เกิน 45,000 ยูโร (ราว1,719,000 บาท) และในกรณีที่การกลั่นแกล้งบานปลาย มีการฆ่าตัวตายเข้ามาเกี่ยวข้อง ไม่ว่าจะเหยื่อจะถึงแก่ความตายหรือไม่ โทษจะเพิ่มขึ้นเป็น 10 ปีและปรับไม่เกิน 150,000 ยูโร (ราว 5,734,000 บาท)

การผ่านร่างกฎหมายดังกล่าวของฝรั่งเศสเป็นการยกระดับการมองปัญหาของการกลั่นแกล้งในโรงเรียนให้เป็นเรื่องจริงจังมากกว่า ‘เรื่องของเด็กๆ ’ ที่หลายประเทศมองว่าไม่ร้ายแรง โดย ส.ส.ฝรั่งเศสระบุว่าตัวกฎหมายฉบับนี้มีหน้าที่ในการยับยั้งไม่ให้เกิดการกลั่นแกล้งเป็นหลัก แต่จะมีการกำหนดให้จัดสรรทรัพยากรและงบประมาณในการให้ความรู้และเพิ่มความตระหนักให้กับปัญหาการกลั่นแกล้งสำหรับนักเรียนเพื่อช่วยแก้ไขปัญหาอีกทางหนึ่งด้วย

ปัญหาการกลั่นแกล้งเป็นปัญหาสำคัญสำหรับวัยเรียนรู้และค้นหาตัวตน มีเหตุการณ์หลายครั้งที่สร้างรอยแผลลึกให้กับเหยื่อที่ถูกกลั่นแกล้งไปชั่วชีวิต และบางคนเลือกจบชีวิตตัวเองเพื่อหาทางออกจากปัญหา เช่นเดียวกับเด็กสาวฝรั่งเศสวัย 14 ที่จบชีวิตในแม่น้ำแซนในกรุงปารีส หลังถูกเพื่อนนำภาพเธอสวมชุดชั้นในไปเผยแพร่

ฌ็อง–มิเชล บลองเกร์ (Jean-Michel Blanquer) รัฐมนตรีศึกษาธิการฝรั่งเศส เชื่อว่ามีนักเรียนราว 1 ใน 10 ของฝรั่งเศสที่ต้องเผชิญหน้ากับปัญหาการกลั่นแกล้งในโรงเรียนในขณะที่รายงานในปี 2016 ในฝรั่งเศสระบุว่ามีนักเรียนกว่า 700,000 คนที่ถูกรังแกในทุกๆ ปี

แม้พรรคฝ่ายค้านหลายคนจะมองว่ากฎหมายฉบับนี้เข้มงวดเกินไปและอาจทำให้เด็กหลายคนกลายเป็นอาชญากรได้ และกฎหมายนี้จะทำให้ฝรั่งเศสเป็นชาติที่มีบทลงโทษพฤติกรรมอันธพาลในโรงเรียนที่รุนแรงที่สุดในโลก แต่กฎหมายนี้ก็อาจเป็นแรงบันดาลใจให้กับชาติอื่นๆ ได้มองปัญหาการกลั่นแกล้งในโรงเรียนเป็นเรื่องสำคัญและเป็น ‘วาระแห่งชาติ’ เช่นกัน

ในประเทศไทยเอง หลายคนก็เรียกร้องให้มีนโยบายในการแก้ปัญหาการกลั่นแกล้งในโรงเรียนเช่นกัน เพราะเมื่อเทียบกับนานาชาติแล้ว ผลสำรวจในปี 2563 เปิดเผยว่าไทยมีสถิติการบูลลี่สูงเป็นอันดับ 2 ของโลก เป็นรองเพียงแค่ญี่ปุ่นเท่านั้น

โดยเครือข่ายปกป้องเด็กและเยาวชนลดปัจจัยเสี่ยงทางสังคม ร่วมกับศูนย์ฝึกและอบรมเด็กและเยาวชน (ชาย) บ้านกาญจนาภิเษก มูลนิธิเครือข่ายครอบครัว และเครือข่ายนักกฎหมายเพื่อเด็กและเยาวชนพบว่าเด็กไทยกว่า 91 เปอร์เซ็นต์ เคยถูกบูลลี่มาก่อน ไม่ว่าจะเป็นจากการล้อเลียนรูปร่างหน้าตา สำเนียง ล้อเลียนชื่อพ่อแม่ ตบหัว และส่งผลให้เด็กนักเรียนกว่า 13 เปอร์เซ็นต์มีภาวะซึมเศร้า

ข้อมูลจากบริษัท Wisesight พบว่าวัยรุ่นไทยถูกล้อเลียนเรื่องรูปลักษณ์มากที่สุดเป็นอันดับหนึ่งซึ่งมีอัตราสูงถึง 39 เปอร์เซ็นต์ รองลงมาเป็นเรื่องผิวพรรณ การเรียน เพศ ศาสนา การพูด (สำเนียง) และฐานะการเงิน โดยกลุ่มที่ถูกกลั่นแกล้งมากที่สุดคือช่วงวัยประถมศึกษา

นอกจากนี้ประเด็นที่น่าสนใจคือกลุ่มคนที่เป็นผู้กลั่นแกล้ง ส่วนใหญ่ถึง 70% เป็นเพื่อนร่วมโรงเรียน ทั้งรุ่นเดียวกันและต่างรุ่น รองลงมาคือกลุ่มครู-อาจารย์ 17% ส่วนใหญ่เป็นการล้อเลียนเรื่องรูปลักษณ์หน้าตา ตั้งฉายา และล้อปมด้อยของนักเรียน

หลายครั้งสังคมไทยมักมองปัญหาเรื่องการกลั่นแกล้งเป็นเรื่องของเด็กๆ หรือเป็นเรื่องธรรมดาที่เกิดขึ้นเพื่อ ‘กระชับมิตร’ เนื่องจากปัญหาเหล่านี้จะถูกส่งต่อเป็นวัฒนธรรม จากการสำรวจก็แสดงให้เห็นว่าเราเป็นหนึ่งในชาติที่มีการกลั่นแกล้งในโรงเรียนสูงเกือบที่สุดในโลก แต่ปัญหากลับไม่ถูกแก้ไขอย่างจริงจังนัก

จากการร่างกฎหมายคุ้มครองเหยื่อถูกกลั่นแกล้งของฝรั่งเศส อาจทำให้เรากลับมาตั้งคำถามอีกครั้งว่า สำหรับชาติที่มีการกลั่นแกล้งสูงติดอันดับต้นๆ ของโลกอย่างประเทศไทย เราควรมีนโยบายในการแก้ปัญหาอย่างไรบ้าง และอยากให้มีกฎหมายลงโทษเหมือนกันไหม?

อ้างอิง:

• The guardian. School bullies to face jail under law approved by French MPs. https://bit.ly/3Izx5gW
• BBC. French school bullying deaths stir intense debate. https://bbc.in/31K4vYX
• Ladbible. New Proposal Would See School Bullies Jailed For Ten Years In France. https://bit.ly/3EwsXvw
• กรมสุขภาพจิต. พฤติกรรม “บูลลี” เด็กไทยติดอันดับ 2 ของโลก เกือบครึ่งคิดตอบโต้เอาคืน. https://bit.ly/3oyYOWZ
• Bangkokbiznews. ‘บูลลี่’ เด็กไทยติดอันดับ 2 ของโลก. https://bit.ly/3pDpNjp
• BrandThink.กลั่นแกล้ง-ล้อเลียน ไม่ใช่เรื่องตลก เปิดสถิติ “บูลลี่” ช่วงก่อนล็อกดาวน์. https://bit.ly/3pEwl1i