หลัก ‘โคดาวาริ’ ที่เลื่องชื่อของญี่ปุ่น จะเล็กน้อยหรือยิ่งใหญ่ ถ้าจะทำอะไรก็ต้องทำอย่างจริงจัง จะไม่ทำแบบหยวนๆ แบบขอไปที

พอพูดถึงประเทศญี่ปุ่น คุณคิดถึงอะไรกันบ้าง?
ภาษา ปลาดิบ ซูชิ ซามูไร กิโมโน หรือราเมน

ไม่ว่าความเป็นญี่ปุ่นในใจของคุณจะเป็นสิ่งไหน แต่เราคงปฏิเสธไม่ได้ว่า อีกสิ่งที่โดดเด่นและแตกต่างจากคนอื่นทั่วโลก ก็คือจิตวิญญาณ และปรัชญาการใช้ชีวิต วันนี้เราจะพาทุกคนมารู้จัก ‘โคดาวาริ’ (Kodawari) หรือการแสวงหาความสมบูรณ์แบบในการทำงานแบบฉบับชาวญี่ปุ่น

こだわり (โค-ดา-วา-ริ) อาจจะไม่ได้มีคำแปลเป็นภาษาไทยที่ตรงตัวมากนัก แต่ก็พออธิบายได้ว่า สิ่งนี้เป็นเหมือนเอกลักษณ์ในการดำเนินชีวิตของพวกเขา

เป็นสิ่งที่ถูกปลูกฝังให้อยู่กับชาวญี่ปุ่น และถูกถ่ายทอดออกมาผ่านการใช้ชีวิตหรือการทำงานโดยที่พวกเขาก็อาจจะไม่รู้ตัว

เราคงนึกภาพกันออกว่าการทำงานแบบชาวญี่ปุ่นเป็นที่ขึ้นชื่อว่าเป็นระเบียบ ถูกต้องแม่นยำ มีคุณภาพ เชี่ยวชาญในงานเฉพาะด้าน รวมไปถึงการใส่ใจในรายละเอียดเล็กๆ น้อยๆ ของงาน เพื่อให้งานออกมาไร้ที่ติที่สุด

เป็นเหมือนการทำงานแบบตั้งใจทำงาน รับผิดชอบต่อหน้าที่ ไม่ได้ทำแบบขอไปทีเพื่อแค่งานเสร็จจะได้หมดภาระงาน ผลของการกระทำเหล่านี้คืองานออกมาแบบไร้ที่ติ และสิ่งพวกนี้เป็นเสน่ห์อย่างหนึ่งของชาวญี่ปุ่นมาโดยตลอด

ยกตัวอย่างง่าย ๆ อย่างการไปกินราเม็งที่ญี่ปุ่น เชฟทุกๆ คนจะมีความพิถีพิถันตั้งแต่วัตถุดิบ วิธีการทำ หรือแม้แต่การเสิร์ฟเพื่อให้แต่ละมื้อของลูกค้าออกมาในรูปแบบที่ดีที่สุด

สิ่งที่เห็นได้อีกคือการบริการของร้านญี่ปุ่นที่ใส่ใจในรายละเอียดเล็กๆ น้อยๆ ให้กับลูกค้าทุกคน สังเกตรายละเอียดต่างๆ เช่น ถ้าลูกค้าถนัดซ้ายก็จะเสิร์ฟในด้านที่ลูกค้าทานได้อย่างถนัด การเสิร์ฟซูชิของผู้หญิงและผู้ชายก็มีขนาดที่แตกต่างกันเพื่อความสะดวกสบายในการทาน เรียกได้ว่าบริการทุกระดับประทับใจ อย่างที่ใครหลายคนน่าจะเคยผ่านประสบการณ์กันมา

การขนส่งสาธารณะอย่างรถไฟฟ้าของญี่ปุ่นก็สะท้อนความโคดาวาริออกมาได้เป็นอย่างดี เพราะรถไฟนั้นมาตรงต่อเวลาทุกรอบ ทำให้ผู้คนสามารถเตรียมตัวออกจากบ้านได้แบบไม่ต้องเสียเวลาโดยเปล่าประโยชน์ มีครั้งหนึ่งที่รถไฟออกก่อนเวลาเพียง 25 วินาทีทางบริษัทต้องออกมาขอโทษผู้โดยสารเป็นอย่างมากกันเลยทีเดียว

นอกจากนี้ยังมีอะไรหลายอย่างในสังคมญี่ปุ่นที่สะท้อนความโคดาวาริออกมาได้ ไม่ว่าจะเป็นคุณลุงโบกรถที่มีความสุขกับการทำงาน วัฒนธรรมการโค้งคำนับที่เคร่งครัด หรือแม้แต่การบรรจุภัณฑ์ที่ใส่ใจต่อผู้บริโภค

โคดาวาริ เป็นเหมือนพลังแห่งการขับเคลื่อนของพวกเขา ชาวญี่ปุ่นจะไม่ทำอะไรบางอย่างแบบขอไปที เพราะไม่ว่างานจะสำคัญต่อสังคม หรือเป็นเพียงสิ่งเล็กน้อยในชีวิตประจำ พวกเขาก็พร้อมที่จะทำสิ่งเหล่านั้นด้วยความตั้งใจอันเปี่ยมล้น และมุ่งมั่นที่จะทำให้สิ่งนั้นให้ออกมาสมบูรณ์แบบที่สุด

 

แต่อย่างไรก็ตาม ด้วยความมุ่งมั่นเหล่านี้ หลายฝ่ายก็ยังตั้งคำถามว่า พลังใจที่แข็งแกร่งจนเกินไป มีส่วนสำคัญที่ทำให้สังคมเกิดความตึงเครียด และจิตใจพังด้วยหรือเปล่า เพราะเหมือนว่าพวกเขาจะเต็มที่กับทุกอย่าง โดยไม่ได้เว้นช่องว่างไว้สำหรับความไม่สมบูรณ์แบบเลย แต่สิ่งนั้นอาจจะเป็นเพียงการมองจากสายตาของคนนอก เพราะโคดาวาริ ก็เป็นส่วนสำคัญที่ทำให้งานของพวกเขามีมาตรฐาน และแข่งขันกับประเทศทั่วโลกได้เสมอ

อ้างอิง :

• 013 – Ken Mogi Returns To Talk About The Kodawari Spirit – Ikigai Tribe https://bit.ly/3sF7eek
• Kodawari” จิตวิญญาณที่ตั้งใจให้งานออกมาดีที่สุด สไตล์ญี่ปุ่น https://bit.ly/3anJoNE
• The Japanese Philosophy of Kodawari こだわり – Kipling & Clark (kiplingandclark.com) https://bit.ly/3v5MVIA