‘Jumokusō’ การฝังศพใต้ต้นไม้ใหญ่ แก้ปัญหาพื้นที่ฝังศพไม่พอ และอนุรักษ์ธรรมชาติไปพร้อมๆ กัน

ท่ามกลางการแพร่ระบาดของ COVID-19 จำนวนยอดผู้เสียชีวิตเพิ่มขึ้นไม่เว้นวันจึงทำให้บางพื้นที่ในโลกเริ่มเหลือพื้นที่สำหรับฝังศพน้อยลง วิธีแก้ปัญหานั้นก็แตกต่างกันไปตามความเชื่อและนโยบายของแต่ละเมือง

เช่น การสร้างสุสานแนวตั้งและเน้นการเผาศพมากขึ้นในประเทศฮ่องกง ส่วนในเมืองซีแอตเทิลนั้นนิยมนำร่างผู้เสียชีวิตมาหมักเป็นปุ๋ยเพื่อประหยัดพื้นที่ทั้งยังนำมาใช้ประโยชน์ต่อไปได้

แต่วันนี้ BrandThink จะพามาดูวิธีการฝังศพรูปแบบใหม่ของญี่ปุ่นที่ปัจจุบันกลายมาเป็นอีกทางเลือกแทนการฝังแบบดั้งเดิม ที่ชื่อว่า ‘Jumokusō’ หรือ ‘ต้นไม้ฝังศพ’ นั่นเอง

ไอเดียนี้คือการฝังร่างผู้เสียชีวิตหรือเถ้ากระดูกใต้ต้นไม้ตามธรรมชาติเพื่อลดพื้นที่การฝังในรูปแบบสุสาน ที่สำคัญยังช่วยอนุรักษ์ธรรมชาติได้อีกด้วย

หากย้อนกลับไปในช่วงต้นทศวรรษ 1970 ญี่ปุ่นมีความพยายามเสนอแนวทางแก้ไขปัญหาพื้นที่ฝังศพอย่างการจัดทริปเดินทางโดยรถบัสเช่าเหมาลำไปฝังศพที่พื้นที่ชนบทแทนชุมชนเมืองที่เริ่มแออัด

แต่สิ่งหนึ่งที่ทำให้ไอเดีย ‘Jumokusō’ นี้เป็นพิเศษเพราะการผสมผสานระหว่างความเชื่อดั้งเดิม และแนวคิดเรื่องการเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม

อันที่จริงแล้วเรื่องนี้ไม่ได้เป็นไอเดียใหม่แบบที่หลายคนเข้าใจ แต่เริ่มนำมาใช้ครั้งแรกตั้งแต่ปี 1999 แล้วตรงบริเวณตอนเหนือของประเทศญี่ปุ่นที่วัด Shounji

วิธีการคือ หลังจากที่เผาร่างผู้เสียชีวิต ครอบครัวจะนำเถ้ากระดูกมาฝังดินบริเวณที่มีการปลูกต้นไม้เตรียมไว้ ข้อดีคือพิธีกรรมทางศาสนายังดำเนินต่อได้เหมือนกับการฝังศพแบบดั้งเดิม ซึ่งเท่ากับว่า ‘Jumokusō’ ทำให้คนญี่ปุ่นสามารถสืบทอดวัฒนธรรมและประเพณีทางพุทธศาสนาและในขณะเดียวกันก็ไม่ไปทำลายธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม

นอกจากนั้น ค่าใช้จ่ายที่ไม่สูงมากเป็นอีกเหตุผลที่ทำให้ประเพณีนี้เป็นที่นิยมมากขึ้นเรื่อย ๆ ด้วยความที่ญี่ปุ่นมีอัตราการเกิดที่ต่ำที่สุดในโลก ลูกหลานส่วนมากจึงไม่ได้มีเงินมากพอจะฝังบรรพบุรุษตามพิธีดั้งเดิมที่ต้องเสียค่าใช้จ่ายจำนวนมาก เหตุนี้เอง หลุมศพใต้ต้นไม้จึงกลายมาเป็นอีกทางเลือกที่ช่วยประหยัดงบตรงนี้

บางแหล่งข่าวเสริมว่า ‘Jumokusō’ ยังสะท้อนให้เห็นถึงอิทธิพลจากศาสนาชินโตที่เชื่อว่าเทพเจ้าจะอาศัยอยู่ในธรรมชาติ และอาจจะเป็นอีกหนึ่งสาเหตุที่ชาวญี่ปุ่นไม่ได้มองว่าการเปลี่ยนมาฝังศพแบบนี้เป็นการขัดความเชื่อเดิมของตน

ถึงตรงนี้ต้องยอมรับเลยว่า ‘ต้นไม้ฝังศพ’ เป็นอีกไอเดียของชาวญี่ปุ่นที่เปี่ยมไปด้วยความคิดสร้างสรรค์โดยแท้จริง นับว่าเป็นการมาเจอกันตรงกลางระหว่างประเพณีที่ต้องแสดงความเคารพต่อผู้ที่จากไปกับแนวคิดอนุรักษ์ธรรมชาติไปพร้อมกัน

อ้างอิง

• ‘Tree Burials’ Are Gaining Popularity in Japan as Gravesite Space Decreases |Innovation | Smithsonian Magazine
  https://bit.ly/3hMZinT
• ‘Tree Burials’ Gain Popularity in Japan as Thoughtful Alternative
  https://bit.ly/3xoMfzu