กล้ายอมรับว่าตัวเองไม่รู้ อ่อนน้อมถ่อมตนอย่างมั่นใจ คือเส้นทางอันชาญฉลาดที่แท้จริง
เรามักถูกย้ำเตือนกันเสมอว่าการถ่อมตนเป็นสิ่งสำคัญ เพราะความเย่อหยิ่งอาจทำให้คนอื่นไม่พอใจ หรือทำให้ยากต่อการพัฒนาความสัมพันธ์ที่ดีกับเพื่อนร่วมงาน
‘การอ่อนน้อมถ่อมตน’ หรือ ‘การกล้าที่จะยอมรับว่าตนไม่รู้-ไม่ฉลาด’ อย่างมั่นใจ จึงเป็นอีกหนึ่งวิธีที่ถูกต้องในการจัดการความคิด เพื่อการเดินทางสู่เส้นทางที่ชาญฉลาดอย่างแท้จริง แต่ก็ไม่ใช่ทุกคนจะทำสิ่งนี้ได้
และถ้าหากให้พูดถึงประเด็นนี้ลึกลงไป มันคือความอ่อนน้อมถ่อมตนทางสติปัญญา (Intellectual humanity) ที่เป็นการโน้มน้าวขีดจำกัดความรู้และทักษะของตนเอง เสมือนการเต็มใจที่จะรับรู้ว่าเราไม่ได้รู้ทุกสิ่งบนโลกใบนี้ และไม่ใช่เรื่องผิดที่เราจะไม่รู้ในสิ่งที่คนอื่นรู้
โดยความอ่อนน้อมถ่อมตนทางสติปัญญานี้ จะมุ่งเน้นไปที่ ‘ความรู้’ และ ‘ความคิด’ เป็นหลัก ซึ่งมีความสำคัญกับทุกคน โดยเฉพาะวัยหนุ่มสาว เพราะถ้าหากเรา ‘ขาดหรือไม่มี’ ความอ่อนน้อมถ่อมตนทางสติปัญญาเป็นเวลานานๆ จะทำให้เป็นคนที่ไม่เปิดใจที่จะเรียนรู้ ส่งผลทำให้เราหยุดนิ่งอยู่กับที่ จนไม่สามารถเติบโตไปสู่ความสำเร็จข้างหน้าได้
ทั้งนี้ค่อนข้างเป็นประเด็นที่สมเหตุสมผล ว่าทำไมผู้คนส่วนใหญ่มักลังเลในการแสดงออกถึงสิ่งที่ไม่รู้ เนื่องจากมีความกลัวว่าเราจะถูกมองว่า ‘ไร้ความสามารถ’
ขณะที่งานวิจัยของ อดัม เฟตเทอร์แมน (Adam Fetterman) แสดงให้เห็นว่า ผู้คนมองว่าหากเรายอมรับในความไม่รู้ อาจดูไม่ฉลาดนัก แต่จากงานศึกษาหลายๆ ชิ้น ก็พบว่าผู้คนมักจะชอบคนเหล่านี้มากขึ้นเมื่อถ่อมตัวอย่างมั่นใจ เพราะมันทำให้เขารู้สึกเก่งกว่าคนที่พยายามปกปิด หรือปฏิเสธว่าตัวเองไม่รู้
อีกทั้งบางครั้งผู้คนก็เข้าใจผิดว่าคนที่อ่อนน้อมถ่อมตนทางสติปัญญาคือคน ‘ขาดความเชื่อมั่น’ แต่แท้จริงแล้วความอ่อนน้อมถ่อมตนจำเป็นต้องอาศัยความมั่นใจควบคู่กันไป รวมถึงต้องมี ‘ความนับถือตัวเอง’ ระดับหนึ่ง และ ‘ความเชื่อพื้นฐานในความสามารถ’ ของตัวเอง ถึงจะถ่อมตัวได้
อย่างไรก็ดี การที่ผู้คนจะรู้จักหรือได้ฝึกฝนความอ่อนน้อมถ่อมตนทางสติปัญญา จำเป็นที่จะต้องสร้างสภาพแวดล้อมที่เอื้อให้เกิดการยอมรับดังกล่าวด้วย ซึ่งสามารถเริ่มต้นได้ง่ายๆ เช่น สร้างสภาพแวดล้อมในโรงเรียน จากการที่คุณครูรู้จักพูดชมในตัวเด็กๆ เวลาที่พวกเขาใช้ความกล้าหาญยอมรับว่าพวกเขาไม่รู้ หรือทำอะไรผิดพลาดไปบ้าง
อ้างอิง
- psychologytoday. Confidently Humble: The Right Way to Think About Being Wrong. https://tinyurl.com/3x459dpv
- fastcompany. Why some of the best leaders have these seemingly contradictory traits. https://tinyurl.com/y9v4sump