อย่าบังคับให้ใครเข้าสังคม วิจัยเฉลย ความสุขของคนเราเกิดจากการ ‘มีสิทธิเลือก’ ว่าจะอยู่คนเดียวหรืออยู่กับคนอื่น

เคยเจอกับตัวบ้างไหม? โดนลากไปงานปาร์ตี้ทั้งที่ไม่อยากไป ซึ่งคนที่ลากเราไปอาจจะหวังดี อยากให้เราสนุก ไม่ก็เห็นเราหมกตัวอยู่ในห้องเป็นเวลานานเกิน

บางคนอาจมองว่าการได้ออกไปสนุกกับคนอื่นๆ คือวิธีหาความสุข แต่บางคนอาจมองว่าการได้อยู่ห้องคนเดียวเงียบๆ คือวิธีหาความสุข

จะอย่างไรก็ตาม ปัญหามันมักเกิดขึ้นเมื่อคนๆ หนึ่งเอาวิธีหาความสุขของตัวเองไป ‘บังคับใช้’ กับผู้อื่นนี่ล่ะ…

เพราะในความจริงแล้ว คนๆ หนึ่งจะมีความสุขได้ ไม่ใช่เพราะได้ออกไปเที่ยวกับเพื่อน และก็ไม่ใช่เพราะได้อยู่คนเดียว แต่เพราะเขาคนนั้น ‘ได้เลือก’ ว่าในช่วงเวลานั้นเขาอยากอยู่แบบไหนต่างหาก

ความสุขของการได้เลือก

ต้นเดือนมีนาคม ปี 2022 มีผลวิจัยโดย Liad Uziel กับ Tomer Schmidt-Barad จากมหาวิทยาลัยบาร์–อิลาน ที่ออกมาระบุว่า การที่เราสามารถ ‘เลือกได้’ ว่าตอนไหนที่เราอยากใช้เวลากับคนอื่น และตอนไหนที่เราอยากอยู่คนเดียว จะช่วยเพิ่มความสุขของคนๆ นั้นได้

ในการวิจัยซึ่งใช้เวลา 10 วัน ผู้เข้าร่วมการทดลองได้เข้าไปอยู่ในเหตุจำลองที่เลียนแบบสถานการณ์ทางสังคม 4 รูปแบบ ได้แก่ 

• ได้เลือกที่จะอยู่คนเดียว 
• ได้เลือกที่จะอยู่กับผู้อื่น 
• ตัวเองโดนบังคับให้อยู่กับคนอื่น 
• และโดนบังคับให้อยู่คนเดียว

หลังการทดลอง นักวิจัยพบข้อสังเกตอย่างเห็นได้ชัด ว่าการ ‘ได้เลือก’ เวลาเข้าสังคมนั้นให้ผลลัพธ์ทางด้านอารมณ์ทางความสุขในแง่บวกชัดเจนที่สุด และในทางตรงกันข้าม การ ‘ถูกบังคับ’ ให้เข้าสังคม ก็เป็นสิ่งที่ส่งผลลัพธ์ด้านลบต่ออารมณ์ความสุขชัดเจนมากที่สุดเช่นกัน

“ในแง่ของประสบการณ์ชั่วขณะ การได้สัมผัสว่าตัวเองอยู่ร่วมกับผู้อื่นโดยทางเลือกนั้นมีส่วนช่วยส่งเสริมความสุข ส่งเสริมความรู้สึกว่าตัวเองมีคุณค่า สามารถควบคุมสิ่งต่างๆ ได้” งานวิจัยระบุ 

ความโดดเดี่ยวที่ไม่ได้แย่เสมอไป

“ความโดดเดี่ยว ไม่ว่าจะเพราะเลือกเองหรือไม่ได้เลือก เข้ามาเกี่ยวในฐานะส่วนประกอบร่างของความรู้สึก ‘มั่นคง’ ผู้ทดลองได้สัมผัสกับความโดดเดี่ยวทั้งจากสองเงื่อนไขสถานการณ์ต่างก็รู้สึกคล้ายๆ กัน” งานวิจัยระบุ

ในอีกมุม งานวิจัยยังเสนอเพิ่มเติมด้วยว่า การอยู่โดดเดี่ยว (solitude) เป็นประสบการณ์ที่สามารถช่วยให้คนเติบโตขึ้นได้ และถ้าช่วงเวลาโดดเดี่ยวถูกใช้อย่างเป็นประโยชน์ สุดท้ายมันก็จะช่วยพัฒนาความสุขและสวัสดิภาพได้เช่นกัน

อนึ่ง งานวิจัยนี้ไม่ได้ทดลองครอบคลุมไปถึงสถานการณ์ทางสังคมที่มาพร้อมกับโควิด-19 เช่น การล็อกดาวน์หรือการกักตัว

ส่วนข้อสรุปสำคัญที่ได้จากผลวิจัยนี้ ไม่ใช่ข้อสรุปที่ช่วยบอกเราว่าอยู่คนเดียวหรืออยู่กับคนอื่น อันไหนมีความสุขมากกว่ากัน แต่คือการบอกว่า ท้ายที่สุด ใครสักคนจะมีความสุขได้ มันเป็นเพราะเขา ‘ได้เลือก’ ความสุขที่ใช่ให้กับตัวเอง ไม่ว่าวิธีการนั้นมันจะเป็นอะไรก็ตาม

ดังนั้น ก่อนจะลากใครสักคนไปเข้าสังคม อย่าลืมเปิดใจคุยกันให้ดีๆ ก่อนล่ะ ว่าอารมณ์เขาในตอนนั้นต้องการอะไร เพราะถ้ามุทะลุลากไปโดยไม่ถามความต้องการกันสักคำ ทริปนั้นอาจจะ ‘กร่อย’ แทน ‘สนุก’ ก็ได้นะ

อ้างอิง

• Psychology Today. Why Being Forced to Socialize Makes Many of Us Unhappy. https://bit.ly/3tY8lZg