นิวซิลิคอนแวลลีย์? Elon Musk ฟันธงย้าย Tesla จากแคลิฟอร์เนียไปเท็กซัส ว่าแต่ทำไมใครๆ ก็อยากไปเท็กซัส

พูดถึงเท็กซัส นึกถึงอะไรครับ? บางคนอาจนึกถึง คาวบอย นึกถึงรัฐที่คนพกปืนตลอดเวลาแม้แต่ตอนไปโบสถ์ บางคนอาจนึกถึงรัฐที่อนุรักษนิยมสุดๆ ในอเมริกาดังที่เห็นเรื่องการออกกฎหมายทำแท้งที่แทบจะโหดสุดในอเมริกายุคปัจจุบันมา

ในภาพทั่วไปของชาวโลกถ้าจะพูดถึงเท็กซัส มันดูจะเป็นภาพทุกอย่างที่ตรงกันข้ามกับความ “ก้าวหน้า” ซึ่งในบริบทของอเมริกาก็คือภาพที่ตรงกันข้ามกับรัฐที่ “ก้าวหน้า” และเป็น “เสรีนิยม” แบบแคลิฟอร์เนีย

แต่รู้ไหมครับว่าจริงๆ รัฐนี้ฮ็อตสุดๆ ในเชิงธุรกิจ บริษัทเทคโนโลยีจำนวนมากย้ายจากแคลิฟอร์เนียไปเท็กซัส และล่าสุดก็คือ Tesla ของ Elon Musk นี่แหละ โดยเขายืนยันชัดๆ มาตอนต้นเดือนตุลาคม 2021 นี่แหละว่า “ย้ายแน่นอน” ซึ่งย้ายที่ว่าก็ไม่ได้หมายความว่าจะปิดโรงงานที่แคลิฟอร์เนีย แต่คือย้ายสำนักงานใหญ่มาที่เท็กซัส

ถามว่านั่นเหนือความคาดหมายมั้ย? คำตอบคือไม่ เพราะ Tesla ไปสร้างโรงงานที่เท็กซัสแบบใหญ่โตมาตั้งแต่ปี 2020 แล้วและโรงงานจะเปิดปี 2022 พูดอีกแบบคือย้ายสำนักงานใหญ่ไปพร้อมกันการเปิดโรงงานใหม่นี่เอง

แล้วทำไมเขาถึงย้าย?

โดยทั่วๆ ไป “คำอธิบายมาตรฐาน” ก็คือ เท็กซัสเป็นรัฐปลอดภาษีเงินได้ คือรัฐธรรมนูญเท็กซัสเขียนไว้เลยว่าจะไม่มีการเก็บภาษีเงินได้ ไม่ว่านั่นจะเป็นภาษีเงินได้บุคคลธรรมดา หรือถ้าจะเป็นภาษีเงินได้บริษัทมันก็มีการเก็บในอัตราที่ต่ำมากแบบแทบไม่ต้องเอามาคิดคำนวณ และนั่นแทบจะเป็นด้านตรงกันข้ามของแคลิฟอร์เนียที่เป็นรัฐที่เก็บภาษีเงินได้ในอัตราที่ก้าวหน้าที่สุดในอเมริกา

ตรงนี้หลายๆ คนคงจะเริ่ม “อ๋อ” เพราะโครงสร้างภาษีของ 2 รัฐที่ต่างกันมันสะท้อนทัศนคติเรื่องการกระจายรายได้ที่ต่างกันเลย แคลิฟอร์เนียเป็นรัฐที่โครงสร้างภาษีสนับสนุนการกระจายรายได้มากๆ เพราะยิ่งรวยยิ่งจ่ายภาษีเยอะ ภาระภาษียิ่งเยอะ นั้นเป็นการเอาเงินคนรวยมาช่วยคนจนซึ่งจะนำมาสู่ “ความเท่าเทียม” ส่วนรัฐอย่างเท็กซัสที่รายได้ภาษีแทบทั้งหมดมาจากพวกภาษีมูลค่าเพิ่ม ทำให้ไม่ว่าคุณจะเป็นคนจนหรือรวย คุณจ่ายภาษีเท่ากันถ้าคุณซื้อสินค้าและบริการเท่ากัน นี่คือ “ความเท่าเทียม” ในแบบเท็กซัส ซึ่งคนจากประเทศสังคมนิยมหรือคนจากแคลิฟอร์เนียอาจส่ายหัว แต่บริษัทจะชอบใจ เพราะโครงสร้างแบบนี้มันทำให้บริษัทต้องจ่ายภาษีน้อย และนี่คือเหตุผลที่บริษัทแห่กันย้ายสำนักงานใหญ่มาที่เท็กซัส

แต่สำหรับ Elon Musk เขาได้ให้เหตุผลที่น่าสนใจอยู่

แน่นอน หลายคนคงรู้ว่าเขาทะเลาะกับรัฐบาลแคลิฟอร์เนียกระจายช่วงล็อกดาวน์ เพราะรัฐแคลิฟอร์เนียไม่ให้เขาเปิดโรงงาน เขาก็ดื้อเปิด เป็นเรื่องเป็นราว ต้องฟ้องร้องกัน

จะบอกว่านี่เป็น “ฟางเส้นสุดท้าย” ที่ทำให้เขาเหลืออดกับแคลิฟอร์เนียจนย้ายสำนักงานใหญ่ก็ได้ แต่จริงๆ แคลิฟอร์เนียมี “ปัญหา” มากกว่านั้น

แคลิฟอร์เนียเป็นรัฐที่เฟื่องฟูทางเศรษฐกิจที่สุดในอเมริกามายาวนาน รัฐนี้ค่าแรงสูง และคุณภาพชีวิตคนน่าจะดีอันดับต้นๆ ในอเมริกา คนก็เลยแห่กันมาทำงานที่นี่ โดยเฉพาะพวก “หัวกะทิ” ด้าน IT ที่มาทำงานที่ซิลิคอนแวลลีย์

แต่ผลที่ติดตามมาของความเฟื่องฟูก็คือ มันทำให้ค่าครองชีพสูงอย่างบ้าคลั่ง และที่เลวร้ายที่สุดคือราคาที่ดินที่พุ่งขึ้นแบบอำมหิตสุดๆ ในระดับที่แม้แต่คนที่โตมาแคลิฟอร์เนียเองจำนวนมาก ก็ไม่มีปัญญาที่จะเป็นเจ้าของที่ดินเพื่อปลูกบ้านในรัฐบ้านเกิดได้ ต้องย้ายถิ่นฐานมารัฐอื่น

ในรัฐที่ราคาที่ดินโหดแบบนี้ โรงงานต้องอยู่นอกเมือง และพนักงานก็แทบจะไม่ต้องคิดจะลงหลักปักฐานปลูกบ้านเลย เพราะราคาที่ดินมันโหดบ้าบอมากๆ เรียกได้ว่า ขนาดสำหรับคนเงินเดือนหลายแสนบาท ก็ยังไม่มีปัญญาจะซื้อบ้านในแคลิฟอร์เนีย

Musk ประสบปัญหานี้ตรงๆ เขาเลยย้ายโรงงานมาเท็กซัส เพราะในขณะที่ในแคลิฟอร์เนีย เขาต้องไปตั้งโรงงานในแถบชานเมืองสุดๆ แต่ในเท็กซัส เขาตั้งโรงงานได้ที่กรุงฮูสตันที่เป็นเมืองหลวงของแท็กซัสเลย และเขาบรรยายด้วยซ้ำว่า โรงงานเขาห่างสนามบินแค่ 5 นาที และห่างย่านดาวน์ทาวน์แค่ 15 นาที

เรียกได้ว่า “ทำเล” ดีสุดๆ คนที่ทำงานกับ Tesla ก็น่าจะมีปัญญาซื้อบ้านใกล้ๆ โรงงานได้ไม่ยากนัก และก็แน่นอน ทั้งหมดนำมาสู่ “คุณภาพชีวิต” ที่ดีกว่าของพนักงาน ที่คุณจะลงหลักปักฐานใช้ชีวิตได้จริงๆ ไม่ใช่แค่ “มาทำงานหาเงินเพื่อไปอยู่ที่อื่น” แบบการทำงานที่แคลิฟอร์เนียทุกวันนี้

เคสอย่าง Tesla ไม่ใช่เคสที่แปลกอะไร เพราะเอาจริงๆ พวกบริษัทอื่นๆ ก็ย้ายมาที่เท็กซัสมันก็น่าจะคิดแบบเดียวกัน

ซึ่งนี่ทำให้ในอนาคต ภาพของเท็กซัสอาจไม่ใช่คาวบอยถือปืนแต่อย่างใด เพราะในเร็ววันในทางธุรกิจมันจะคล้ายๆ การย้ายซิลิคอนแวลลีย์เอามาไว้ที่นี่แล้ว อย่างน้อยๆ แนวโน้มตอนนี้ก็เป็นแบบนั้น

อ้างอิง

• BBC. Tesla: Elon Musk says company headquarters will move to Texas. https://www.bbc.com/news/technology-58838874