ทำไมใครๆ ก็ ‘หนี’ ไปดูไบ? ทุกครั้งที่มีคดีหรือเรื่องอื้อฉาว

อยากรู้แต่ไม่มีเวลา อ่านแค่นี้พอ

หลังมีข่าวการ ‘ชิ่งปิดร้าน’ ของร้านอาหารญี่ปุ่นซึ่งขายเวาเชอร์ส่วนลดไปจำนวนมาก ก็มีรายงานว่าผู้บริหารที่ต้องรับผิดชอบเรื่องทั้งหมดได้เดินทางไปยัง ‘ดูไบ’ แล้ว คำถามคือ ทำไมหลายกรณีผู้กระทำผิดมักเดินทางไปดูไบ? ส่วนหนึ่งเป็นเพราะดูไบแทบไม่มีสนธิสัญญาส่งผู้ร้ายข้ามแดนกับประเทศไหน จึงไม่มีการส่งตัวมารับโทษ และความไม่ค่อยเข้มงวดและระเบียบภาษีทำให้ดูไบกลายเป็นแหล่งพบปะของอาชญากรข้ามชาติซึ่งไปอาศัยและกว้านซื้ออสังหาริมทรัพย์มานานหลายปี

“หนีไปที่ไหน?”

“ดูไบ”

ในช่วง 2-3 วันที่ผ่านมา เชื่อว่าทุกคนคงเห็นข่าวการ ‘ชิ่ง’ ของผู้บริหารและเจ้าของแฟรนไชส์ร้านดารุมะ (DARUMA sushi) บุฟเฟต์อาหารญี่ปุ่นที่มีหลายสาขา โดยก่อนปิดตัวมีการขายเวาเชอร์ (voucher) หรือบัตรส่วนลดจำนวนมากให้กับลูกค้า ทำให้ผู้ซื้อเวาเชอร์เกิดความกังวลว่าเงินที่เสียไปแล้วจะทำอย่างไรต่อ 

ขณะเดียวกันก็มีการเผยแพร่ข้อมูลจากผู้เสียหายบางส่วน อ้างว่าผู้บริหารของร้านเดินไปทาง ‘ดูไบ’ แล้ว แต่ยังไม่มีการยืนยันที่แน่ชัดจากเจ้าหน้าที่รัฐที่ดูแลรับผิดชอบเรื่องนี้

ประเด็นที่หลายคนสงสัยนอกเหนือจากคดีความที่อาจมีการฟ้องร้องร้านอาหารคือ ทำไมถึงต้องเป็น ‘ดูไบ’?

นี่ไม่ใช่ครั้งแรกที่เราได้ยินกรณีผู้กระทำความผิด ‘หนี’ ไปดูไบ (ซึ่งเป็นเมืองหนึ่งในสหรัฐอาหรับเอมิเรตส์ (UAE) ไม่ใช่ประเทศอย่างที่หลายคนเข้าใจ) ไม่ว่าจะเป็นข่าวของ ‘เอมี่’ อาเมเรีย จาคอป นักแสดงสาวที่หลบหนีคดีค้ายาเสพติด หรือข่าว ‘บอส’ วรยุทธ อยู่วิทยา ซึ่งมีข่าวหนีคดีขับรถชนคนตายไปอยู่ที่ดูไบ รวมถึง ‘คนดูไบ’ ที่รัฐบาลนี้ชอบพาดพิงถึง เราจึงมักได้ยินเรื่องการหนี ‘ไปดูไบ’ หลายครั้ง

ปัจจัยสำคัญคือข้อตกลงการส่งผู้ร้ายข้ามแดน (Extradition) หรือมาตรการส่งมอบตัวผู้ต้องหาระหว่างประเทศ ซึ่งเป็นการทำสัญญาแบบทวิภาคีกับประเทศต้นทางและปลายทาง แต่ประเทศไทยกับ UAE ไม่มีการลงนามร่วมกันในข้อตกลงส่งผู้ร้ายข้ามแดน ทำให้ไม่มีกฎข้อบังคับให้ต้องนำส่งผู้ต้องหาที่หนีจากไทยไป UAE กลับมารับโทษ แต่รัฐบาลไทยก็พยายามเจรจาให้มีการทำข้อตกลงกับ UAE ช่วงปี 2553 หลังอดีตนายกรัฐมนตรี ทักษิณ ชินวัตร ลี้ภัยไปอยู่ที่ดูไบ ซึ่งไม่มีความคืบหน้าที่ชัดเจน

ปัจจุบัน ประเทศไทยมีสัญญาการส่งผู้ร้ายข้ามแดนซึ่งลงนามกับ 16 ประเทศเท่านั้น คือ สหราชอาณาจักร ออสเตรเลีย แคนาดา สาธารณรัฐฟิจิ มาเลเซีย เบลเยียม อินโดนีเซีย ฟิลิปปินส์ สหรัฐอเมริกา จีน กัมพูชา บังกลาเทศ สปป.ลาว เกาหลีใต้ อินเดีย และฮังการี

อย่างไรก็ดี ไม่ใช่เฉพาะกับไทยเท่านั้น ดูไบดูเหมือนจะเป็นจุดหมายปลายทางของการ ‘หลบหนี’ ลี้ภัย ไปจนถึงการอพยพย้ายถิ่นฐาน โดยช่วงที่ผ่านมามีข่าวคราวเศรษฐีรัสเซียจำนวนมากอพยพออกจากประเทศหลังรัสเซียเปิดฉากสงครามกับยูเครน ทำให้สภาพเศรษฐกิจไปจนถึงการเงินในประเทศไม่มั่นคง และมีรายงานว่าเศรษฐีเหล่านั้นมุ่งหน้าตรงไปที่นครดูไบมากกว่า 100,000 คน

โดยเฉพาะเมื่อชาติตะวันตกสั่งบล็อกบัญชีการเงินของเศรษฐีที่ใกล้ชิดกับรัฐบาลรัสเซียหรือสมาชิกการเมืองระดับสูง เพื่อตอบโต้การโจมตีของรัสเซีย ดูไบจึงเป็นสถานที่หลบหนีและหลบเลี่ยงกฎหมายของพวกเขา รวมถึงมีรายงานว่าดูไบเป็นแหล่งในการซุกซ่อนเงินและทรัพย์สินผิดกฎหมาย เพราะ UAE ไม่ได้อยู่ในกลุ่มประเทศที่คว่ำบาตรรัสเซีย และไม่แสดงท่าทีใดๆ ต่อสงครามยูเครน–รัสเซีย

แม้จะเป็นประเทศที่มีอัตราการเกิดอาชญากรรมต่ำมาก แต่ในนครดูไบพบรายงานว่าอาชญากรจากต่างชาติปรากฏตัวในที่สาธารณะและใช้ชีวิตเป็นปกติ ทั้งยังครอบครองอสังหาริมทรัพย์ และรับประทานอาหารในร้านหรู เช่น กรณีของ อาตุล (Atul) และ ราเจช กุปตา (Rajesh Gupta) สองพี่น้องนักธุรกิจจากประเทศอินเดีย ซึ่งถูกระบุว่าเป็นกลุ่มคนที่ตำรวจสากลต้องการตัวมากที่สุด จากการใช้บริษัทปลอมหลายแห่งเพื่อซื้ออสังหาริมทรัพย์และถ่ายโอนทรัพย์สินมายังดูไบเพื่อฟอกเงิน หรือพ่อค้าโคเคนชื่อดังชาวไอริชอย่าง เดเนียล คินาฮาน (Daniel Kinahan) ก็อยู่ในนครดูไบด้วยเช่นกัน

ดูไบเป็นหนึ่งในศูนย์กลางของเศรษฐีที่มั่งคั่งจากธุรกิจสีเทา ซึ่งเป็นปลายทางที่น่าสนใจอย่างมาก โดยเฉพาะดูไบไม่เก็บภาษีเงินได้บุคคลธรรมดา รวมถึงเพิ่งมีนโยบายที่จะจัดเก็บภาษีนิติบุคคลครั้งแรกในปี 2023 ที่จะถึงเป็นครั้งแรก แต่จะไม่คิดภาษีหากรายได้รวมผลกำไรไม่เกิน 375,000 ดีแรห์ม (ราว 3.3 ล้านบาท)

ความ ‘ไม่เข้มงวด’ ของนครดูไบที่แทบไม่มีสนธิสัญญาส่งผู้ร้ายข้ามแดนกับประเทศใด และติดอยู่ในรายชื่อประเทศที่ต้องต่อสู้กับการฟอกเงินอย่างมหาศาล ทำให้ปัจจุบัน UAE พยายามจะที่ปรับเปลี่ยนภาพลักษณ์ในระดับนานาชาติ แต่ยังติดที่ดูไบเป็นปลายทางแห่งการ ‘หลบหนี’ ยอดนิยมของเหล่าผู้ต้องหาจากนานาประเทศนั่นเอง

อ้างอิง

• WorkPoint Today. สรุป ‘ดารุมะ’ เวาเชอร์ทิพย์? หวั่นซ้ำรอย ‘แหลมเกต’ . https://bit.ly/3zOQyIb 
• หลักเกณฑ์ทางกฎหมายในการส่งผู้ร้ายข้ามแดน. https://bit.ly/3O94lOb 
• รายชื่อประเทศที่มีสนธิสัญญาว่าด้วยการส่งผู้ร้ายข้ามแดนกับไทย. https://bit.ly/3O50CB7 
• Brussels Times. Dubai Uncovered: Belgian criminals live in luxury beyond reach of the law. https://bit.ly/3QArA5y 
• Prachachat. UAE เริ่มเก็บภาษีนิติบุคคลครั้งแรกปี 2023. https://bit.ly/3O50CB7 
• Isranews. ส่องคดีทุจริตโลก:เปิดโปง ‘ดูไบ‘ แหล่งกบดานเศรษฐีหนีคดี หลังโลกตามอายัดเงินจากรัสเซีย. https://bit.ly/3yebW8V 
• BBC. รัสเซีย ยูเครน: มหาเศรษฐี–ธุรกิจรัสเซียหนีการคว่ำบาตรชาติของตะวันตกไปดูไบ.  https://bbc.in/3O5l1Gz