พูดถึง ‘เสียงหัวเราะ’ เราก็มักจะคิดโดยธรรมชาติว่ามันเป็นลักษณะเฉพาะของมนุษย์ ทั้งที่จริงๆ ก็รู้กันมาสักพักแล้วจากการบันทึกว่าตั้งแต่ ‘หนู’ ไปจนถึง ‘ลิง’ ก็สามารถหัวเราะได้เช่นกัน
งานวิจัยที่ตีพิมพ์ในวารสาร Bioacousic ในปี 2021 ชี้ว่า มีสัตว์ 65 สายพันธุ์ที่สามารถหัวเราะได้ โดยสัตว์พวกนี้ก็มีตั้งแต่สัตว์ตระกูลลิง สัตว์ตระกูลฟันแทะ สัตว์กระเป๋าหน้าท้อง วัว นกบางชนิด แมวน้ำ โลมา ไปจนถึงหมาแมว
ถ้าเห็นพวก ‘สัตว์ป่า’ ต่างๆ เราอาจไม่แปลกใจที่พวกมันหัวเราะได้ แต่พอมาเป็น ‘หมาแมว’ ที่เราคุ้นเคย เราอาจเกาหัวว่า จริงๆ พวกมัน ‘หัวเราะ’ ได้จริงหรือ?
คำตอบคือเราอาจต้องเข้าใจสิ่งที่เรียกว่า ‘การหัวเราะ’ ของมนุษย์ใหม่
อะไรคือการหัวเราะ? บางคนก็อาจมองว่ามันคือการแสดงออกตามธรมชาติเมื่อเราได้ยินหรือเห็นเรื่องตลก ซึ่งความตลกอะไรพวกนี้มันวางอยู่บนพื้นฐานที่เราต้องมี ‘ภาษาและวัฒนธรรม’ ซึ่งสัตว์อื่นไม่มีแน่ๆ อย่างไรก็ตาม ถ้าเราสังเกตก็จะเห็นว่าเสียงหัวเราะนั้นพื้นฐานคือการ ‘แสดงความเป็นมิตร’ แสดงว่าไม่มีเจตนาร้าย เราก็จะเริ่มเข้าใจเสียงหัวเราะของสัตว์
และเสียงที่ว่า ศัพท์เทคนิคเขาจะเรียกว่า ‘Play Vocalization’ หรือจะแปลว่า ‘การส่งเสียงเวลาเล่น’ ก็ได้ ใครเคยเลี้ยงหมาก็น่าจะอ๋อเลย เพราะหมามักจะมีการส่งเสียงเวลาเล่นหรือชวนเราเล่น ซึ่งจะไม่เหมือนเสียงเวลาที่มันขู่หรือโกรธ นั่นแหละ ‘เสียงหัวเราะ’ ของหมา หรือสิ่งที่เที่ยบเท่ากับ Play Vocalization ของมนุษย์ที่เราเรียกมันว่า ‘เสียงหัวเราะ’
นักวิจัยด้านเสียงยังพบอีกว่ามีสัตว์ถึง 65 สายพันธุ์ ที่จะมีการ ‘ส่งเสียงเฉพาะ’ เวลาเล่นจริงๆ ประเด็นก็คือไอ้การส่งเสียงที่ว่า บางทีมนุษย์ก็จะไม่ได้ยินด้วย เพราะมันเกินย่านความถี่เสียงที่มนุษย์ได้ยิน แต่พวกสัตว์ชนิดเดียวกันจะได้ยิน
สุดท้าย สิ่งเหล่านี้มันก็คือ ‘กระบวนการสื่อสาร’ แสดงความเป็นมิตรที่ผ่านการวิวัฒนาการมายาวนานของสัตว์สารพัดชนิด เพราะสุดท้ายในความเป็น ‘สัตว์สังคม’ ก็ต้องมีท่าทีการสื่อสารบางอย่างที่แสดงความเป็นมิตร เพื่อผูกมิตรกับสายพันธุ์เดียวกัน และสิ่งเหล่านี้เป็นสิ่งที่ ‘พื้นฐานกว่าภาษา’ หรือมาก่อนวัฒนธรรมใดๆ จะมาครอบอีกที
ไม่แปลกเลยถ้ามองย้อนมายังสังคมมนุษย์ เราจะพบว่าการ ‘หัวเราะ’ นั้นก็เป็นสิ่งที่สามารถ ‘สื่อสารข้ามวัฒนธรรม’ ได้จริงๆ แบบที่คนที่ไม่รู้ภาษากันและกันแต่ก็เข้าใจได้ว่า การหัวเราะนั้นคือการแสดงความเป็นมิตร
อ้างอิง
- Open Culture. Animals Laugh Too: UCLA Study Finds Laughter in 65 Species, from Rats to Cows. https://www.openculture.com/…/animals-laugh-too-ucla…