บางทีการ ‘หัวเราะ’ ของเด็กเล็ก อาจมีอะไรซ่อนอยู่เบื้องหลังที่มากกว่าความสุข

โดยปกติแล้วการหัวเราะมักจะเชื่อมโยงกับความสุข ความสนุกสนาน แต่ในหลายครั้งเบื้องหลังของเสียงหัวเราะอาจไม่ได้มาจากความสุขและอารมณ์ด้านบวกเสมอไป เพราะบางทีมันอาจเป็นเครื่องมือในการรับมือกับภัยคุกคามหรือความวิตกกังวล

แต่นี่ก็เป็นการหัวเราะของผู้ใหญ่ที่มีพัฒนาการในการจัดการอารมณ์และมีประสบการณ์มามากพอสมควรแล้ว แต่กับการหัวเราะของเด็กเล็กที่ยังไม่ได้มีพัฒนาการเทียบเท่าผู้ใหญ่จะมีอะไรอยู่เบื้องหลังบ้าง?

คาร์โล วาเลริโอ เบลเลียนี อาจารย์ด้านกุมารแพทย์ประจำมหาวิทยาลัยเซียนา อิตาลี ได้ทำการศึกษาเรื่องดังกล่าว โดยเขาพบว่า “มีบางสิ่งที่ลึกซึ้งยิ่งกว่าความสุขหรือความสนุกสนานในเสียงหัวเราะของเด็ก”

เขาระบุว่าเด็กๆ จะหัวเราะด้วยเหตุผลที่ต่างกันในแต่ละช่วงของพัฒนาการทางการรับรู้และสติปัญญา การหัวเราะจะเริ่มเกิดขึ้นตั้งแต่หลังคลอด โดยที่การหัวเราะของเด็กทารกนั้นเกิดจากพฤติกรรมเลียนแบบจากผู้ปกครอง และเมื่อการหัวเราะได้รับการยอมรับที่ดีจากคนรอบตัว เด็กทารกก็จะเกิดการทำซ้ำในพฤติกรรมดังกล่าว

พอเด็กโตขึ้นสักอายุประมาณ 2-5 ขวบ พวกเขาก็เริ่มที่จะแยกแยะตัวตน แยกแยะโลกระหว่างตนเองกับพ่อแม่ ยึดตัวเองเป็นศูนย์กลาง ทุกสิ่งทุกอย่างเป็นเรื่องแปลกใหม่ จึงทำให้การหัวเราะเกิดขึ้นหลังจากเกิดความรู้สึกประหลาดใจ ตกใจเมื่อเจอสิ่งแปลกใหม่ แล้วพบว่าเรื่องแปลกใหม่เหล่านั้นไม่ได้เป็นอันตรายอย่างที่คิด เช่น เวลาเราทำหน้าตาตลกๆ ใส่เด็กๆ พวกเขาก็จะเกิดอาการงงๆ ประหลาดใจประมาณหนึ่ง แต่เพียงเสี้ยววินาทีที่รู้ว่ามันไม่ได้ก่ออันตรายอะไร เด็กๆ ก็จะระเบิดหัวเราะออกมา

และเมื่อเข้าสู่ช่วงอายุ 5 ขวบเป็นต้นไป เด็กๆ จะเข้าใจและรับรู้กับสิ่งที่เป็นนามธรรมได้มากขึ้น หลังจากผ่านระยะของการยึดตัวเองเป็นศูนย์กลางมาได้ และหมายความว่าพวกเขาจะสามารถจำแนกได้ว่าอะไรจริงหรือไม่จริง อะไรถูกหรือผิดไปจากสิ่งที่พวกเขาเข้าใจ พวกเขาจึงพอที่จะเรียนรู้ว่าอะไรเป็น ‘เรื่องตลก’ บ้าง ทำให้เสียงหัวเราะของเด็กๆ เริ่มเกิดขึ้นบนกฎเกณฑ์เดียวกันกับที่ผู้ใหญ่หัวเราะออกมา โดยมีเรื่องกระบวนการของการใช้เหตุผลเข้ามาเกี่ยวข้องด้วย

ทั้งนี้ เบลเลียนีระบุว่า เสียงหัวเราะมีผลต่อพัฒนาการของเด็กๆ เป็นอย่างมาก และควรส่งเสริมให้ผู้ปกครองเป็น ‘เพื่อนร่วมหัวเราะ’ ไปกับลูกๆ เพราะมันจะช่วยเรื่องการปรับปรุงพฤติกรรมและสร้างเสริมสุขภาวะที่ดีของเด็กๆ เนื่องจากมีการพิสูจน์แล้วว่า การหัวเราะนั้นมีส่วนในการสร้างระบบภูมิคุ้มกันที่ดีในร่างกาย รวมถึงการมีพัฒนาการตามธรรมชาติและความสัมพันธ์ที่ดีของเด็กๆ ได้ด้วยกลไกอันซับซ้อนในการตอบสนองของมนุษย์ที่เรียกว่า ‘การหัวเราะ’

อ้างอิง

• Carlo Valerio Bellieni. Why do children laugh? It’s not always because they’re happy. https://theconversation.com/why-do-children-laugh-its-not-always-because-theyre-happy-224000