วาฬเพชฌฆาตเลี้ยงลูกวาฬนำร่อง เหตุการณ์ประหลาดที่อาจสรุปได้ว่า แท้จริงแล้ววาฬอาจกำลัง ‘ลักพาตัวเด็ก’

ความสัมพันธ์ของสัตว์ชนิดต่างๆ บนโลกนี้เต็มไปด้วยความซับซ้อนทางเรื่องราวของเหตุและผล มุมมองทางวิทยาศาสตร์และระบบนิเวศ มีทั้งเรื่องที่พบคำอธิบายแล้วและยังรอให้มีผู้มาไขปริศนาสำเร็จ

มีเหตุการณ์หนึ่งที่นักวิจัยทางทะเลยังคงมึนงงกับภาพที่เห็นมาจนถึงทุกวันนี้ หลังได้พบวาฬออร์กาหรือวาฬเพชฌฆาต กำลังว่ายน้ำอยู่กับลูกวาฬนำร่องครีบยาวในแถบน่านน้ำชายฝั่งตะวันตกของไอซ์แลนด์ เมื่อเดือนสิงหาคม ปี 2021

เหตุที่ทำให้งงเป็นเพราะวาฬเพชฌฆาต (เพศเมีย) ตัวนั้น เป็นสัตว์ทะเลที่นักวิจัยในไอซ์แลนด์รู้จักกันดี คอยเฝ้าติดตามพฤติกรรมมาตลอด และยังทราบด้วยว่ามันไม่เคยมีลูกมาก่อน และอาจเลยวัยที่จะมีลูกแล้วก็ได้

กระทั่งอยู่มาวันหนึ่งกลับเห็นมันว่ายน้ำกับลูกวาฬนำร่องตัวน้อยจึงเป็นภาพที่แปลกตาเอามากๆและแน่นอนว่านักวิจัยไม่เคยพบเห็นทั้งสองสายพันธุ์ใช้ชีวิตด้วยกันในลักษณะนี้มาก่อน

และจากพฤติกรรมที่สังเกตพบ ก็ไม่ใช่การว่ายน้ำเคียงกันธรรมดาๆ แต่เป็นการว่ายแบบดูแลซึ่งกันและกัน โดยวาฬเพชฌฆาตจะว่ายนำและรักษาตำแหน่งให้ลูกวาฬนำร่องอยู่ในระยะที่ปลอดภัยจากแรงคลื่นอยู่ตลอด แบบเดียวกับฉากการเลี้ยงลูกของสัตว์กลุ่มนี้ไม่มีผิด

เรื่องมันก็ลงเอยเป็นคำอธิบายแบบสั้นๆ ได้ว่า วาฬเพชฌฆาตกำลังเลี้ยงลูกวาฬนำร่องอยู่

แต่ในเบื้องหลัง ก็ยังไม่มีใครทราบว่าลูกวาฬนำร่องมาอยู่กับแม่วาฬเพชฌฆาตได้อย่างไร พ่อแม่อาจตาย หรือว่ายน้ำพลัดหลงฝูงมา เมื่อวาฬเพชฌฆาตโสดพบเห็นจึงรับมาเลี้ยงด้วยความเอ็นดู เป็นมิตรภาพต่างสายพันธุ์ ก็ได้แต่คิดไปต่างๆ นานา

ในขณะที่นักวิจัยบางคนมองภาพนี้ด้วยความเอ็นดู น่ารัก ราวกับว่าวาฬเพชฌฆาตกำลังทำหน้าที่พ่อแม่อุปถัมภ์ให้กับลูกวาฬนำร่อง – ทางกลับกัน – นักวิจัยบางคนก็คิดว่านี่อาจเป็นการลักพาตัวเด็กในธรรมชาติก็เป็นได้

และในมุมนี้ก็มีคำอธิบายที่พอจะเข้าเค้าอยู่บ้างว่าน่านน้ำแถบนั้นมักมีเหตุการณ์วาฬนำร่องไล่โจมตีวาฬเพชฌฆาตอยู่บ่อยๆซึ่งเป็นอีกหนึ่งเรื่องชวนหัวที่นักวิจัยทางทะเลบริเวณนั้นยังไม่เจอคำตอบของสาเหตุที่ถูกต้อง

ก่อนหน้านี้นักวิจัยคิดว่าเป็นการขับไล่เพื่อแย่งเขตแดนอาหาร แต่พอพบเหตุการณ์ที่เล่าไปก็คิดสมมติฐานได้ใหม่ว่า วาฬเพชฌฆาตอาจพยายามเข้ามายุ่งกับลูกวาฬนำร่องบ่อยๆ จนทำให้เกิดการทะเลาะวิวาทขึ้น

จนกระทั่งหนึ่งปีต่อมา มีการพบแม่อุปถัมภ์วาฬเพชฌฆาตตัวเดิมเข้าไปว่ายป้วนเปี้ยนอยู่ใกล้ๆ กับฝูงวาฬนำร่องที่มีลูกๆ อีกหน (แต่ไม่เห็นลูกวาฬตัวเดิมอยู่ข้างๆ) ก็เลยทำให้พอเชื่อได้ว่าวาฬเพชฌฆาตอาจพยายามขโมยลูกวาฬนำร่องอยู่จริงๆ ก็เป็นได้

ส่วนลูกวาฬนำร่องที่พบในปีก่อน นักวิจัยเชื่อว่าคงตายไปแล้ว เพราะน้องยังเล็กอยู่และแม่วาฬเพชฌฆาตตัวนั้นก็ไม่เคยมีลูกมาก่อน จึงให้นมวาฬนำร่องไม่ได้ (ตอนที่พบน้องก็มีรูปร่างผอมผิดปกติ)

สำหรับเรื่องนี้เป็นผลการศึกษาที่เพิ่งตีพิมพ์เมื่อเดือนกุมภาพันธ์ที่ผ่านมา ก่อนหน้านี้นักวิจัยพยายามคิดหาเหตุผลกันจนปวดหัว แต่ก็ทำได้เพียงรายงานวิเคราะห์จากสมมติฐานและหลักฐานที่มีเพียงน้อยนิดเท่านั้น

สำหรับวาฬเพชฌฆาต จัดได้ว่าเป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมทางทะเลที่มีความซับซ้อนทางสังคมเป็นอย่างมาก เคยมีการศึกษาพบว่าวาฬเพชฌฆาตเป็นสายพันธุ์ที่ให้ความสำคัญกับฝูงและสามารถแสดงความเสียใจเมื่อพบกับความสูญเสีย หากมันจะอยากเลี้ยงลูกของสายพันธุ์อื่นก็คงไม่แปลกอะไร และอาจเป็นความสัมพันธ์อีกรูปแบบที่เราต้องศึกษากันต่อไป

ที่ผ่านมา เคยมีเหตุการณ์พบแม่ลูกต่างสายพันธุ์ในธรรมชาติเกิดขึ้นหลายครั้ง ในทะเลเคยมีการศึกษาเรื่องโลมาปากขวดเลี้ยงวาฬหัวแตงโม กรณีของวาฬเพชฌฆาตกับวาฬนำร่องก็อาจเป็นไปได้เพราะเคยมีเหตุการณ์แบบนี้เกิดขึ้นมาแล้ว แต่มนุษย์เราอาจไม่เคยเห็นมาก่อนก็เท่านั้น

อ้างอิง

• Scientists Aren’t Sure if This Orca Adopted or Abducted a Baby Pilot Whale https://shorturl.asia/HRNv2
• Orca Mom Adopts Baby Pilot Whale in First Known Case of Its Kind https://shorturl.asia/bacMg