ปาฏิหาริย์วิทยาศาสตร์! การปลูกถ่าย ‘เส้นประสาทเทียม’ ทำให้คนที่เคยเป็น ‘อัมพาต’ กลับมาเดินได้อีกครั้ง

วิทยาศาสตร์การแพทย์ปัจจุบันพัฒนาไปไกล แต่มันก็ยังมีอีกหลายๆ อย่างที่มันยังทำไม่ได้ ซึ่งสิ่งหนึ่งก็คือการ ‘รักษาระบบประสาท’ ของมนุษย์

อธิบายง่ายๆ เซลล์ประสาทใน ‘ระบบประสาทส่วนกลาง’ (ตั้งแต่กระดูกสันหลังถึงสมอง) ของมนุษย์ทั้งหมด ถ้าเกิดความเสียหาย มันจะฟื้นตัวช้ามาก ซึ่งในทางปฏิบัติก็คือฟื้นตัวไม่ได้นั่นแหละ นี่คือเหตุผลว่าทำไมคนที่เคย ‘หลังหัก’ ถึงแม้กระดูกจะหายหักแล้ว แต่กลับเป็นอัมพาต

ทั้งหมดเป็นเพราะเซลล์ประสาทของมนุษย์ฟื้นตัวไม่ได้เหมือนเซลล์ส่วนอื่นๆ ซึ่งทุกวันนี้จริงๆ มันก็ยังไม่มียาหรือ ‘สารเคมี’ ใดๆ ที่จะกระตุ้นให้เซลล์พวกนี้ฟื้นตัวได้ หรือพูดง่ายๆ ก็คือเส้นประสาทในระบบประสาทส่วนกลางมันขาดแล้วขาดเลย ร่างกายมันเชื่อมต่อไม่ได้

นี่ก็ไม่ใช่เหตุผลที่มนุษย์จะต้องยอมแพ้ เพราะเรารู้มานานแล้วว่าเซลล์ประสาท จริงๆ ก็คือตัวรับส่งคลื่นไฟฟ้า ดังนั้นถึงแม้เซลล์จะไม่ฟื้น แต่ถ้าเราเอาตัวรับส่งคลื่นไฟฟ้าบางอย่างไปแทน มันก็ควรจะทำงานแทนได้ แต่มันก็ไม่ง่ายขนาดนั้น มันไม่ใช่เหมือนสายไฟขาดแล้วเอาสายไฟใหม่ไปต่อ คลื่นไฟฟ้าของร่างกายมนุษย์มีความซับซ้อน และสมัยก่อนเราก็ไม่รู้ว่าจะสร้างเครื่องรับส่งคลื่นไฟฟ้าแบบนี้ยังไง

อย่างไรก็ดี พอมีเทคโนโลยี AI มนุษย์เรียนรู้แพตเทิร์นการส่งคลื่นไฟฟ้าในระบบประสาทได้มากขึ้น (คือเราไม่ได้เรียนรู้เอง แต่ให้ AI มันเรียนรู้) หรือพูดอีกแบบคือ เรารู้ว่าเวลาสมองสั่งให้ยกต้นขา ยืดขา กระดิกนิ้ว ฯลฯ มันจะส่งคลื่นออกมาหน้าตาแบบไหน แล้วเราก็สร้างเครื่องที่จะรับและส่งคลื่นพวกนี้ไปยังอีกด้านของเซลล์ประสาทที่ขาดสะบั้น เราก็ควรจะสามารถขยับอวัยวะในอีกฝั่งของเซลล์ประสาทจากแต่เดิมขยับไม่ได้ให้สามารถขยับได้สำเร็จ และทั้งหมดนี้น่าจะเรียกได้ว่า ‘เส้นประสาทเทียม’ (อันนี้อธิบายแบบง่ายๆ หลีกเลี่ยงศัพท์เทคนิค เพื่อให้พอเข้าใจได้)

นี่แหละไอเดียมีเท่านี้ ที่เหลือก็คือการสร้างเครื่องที่จะทำงานได้จริงๆ แล้วนำไปทดลอง

ล่าสุดมีคนไปทดลอง ‘ปลูกถ่ายเส้นประสาทเทียม’ ที่ว่าตรงบริเวณกระดูกสันหลัง ซึ่งปลูกถ่ายแล้ว คนที่เคยนั่งรถเข็นและคิดว่าจะต้องนั่งรถเข็นไปตลอดชีวิต ก็กลับมาลุกได้เองอย่างน่าอัศจรรย์สุดๆ ซึ่งก็แน่นอน ขาที่ไม่ใช้มานานๆ ก็จะไม่มีกล้ามเนื้อ ดังนั้นจึงต้องทำกายภาพบำบัดกันก่อน ซึ่งพอกายภาพบำบัดไปสักสามเดือนให้กล้ามเนื้อกลับมา พวกเขาก็กลับมา ‘เดินได้’ อีกครั้ง

ถ้าใครตามข่าว นี่เป็นเทคโนโลยีใหม่มาก ตอนทำได้คนแรกก็ตื่นเต้นกันสุดๆ เขาก็เลยทดลองต่อ และตอนนี้เทคโนโลยีที่ว่าก็ทำให้คนเป็นอัมพาตครึ่งล่างกลับมาเดินได้ถึง 3 คนแล้ว

ในอนาคต ถ้าเทคโนโลยีพวกนี้เริ่มแพร่หลายขึ้นจนใครๆ ก็เข้าถึงได้ ก็บอกได้เลยว่าเรื่องเล่าทำนอง ‘ปาฏิหาริย์ทางศาสนา’ ที่ทำให้คนเป็นอัมพาตลุกขึ้นเดินได้ ก็คงจะกลายเป็นเรื่องตลกไปในที่สุด เพราะนี่คือสิ่งที่วิทยาศาสตร์ทำได้ชัวร์ๆ แล้ว

อ้างอิง

• IFLS. Paralyzed Patients Walk, Swim, And Cycle After Getting Spinal Cord Implant. https://bit.ly/3tdDdV7