ทำไมฟลอริด้าถึงเป็นรัฐที่มี ‘คดีเด็ด’ มากที่สุดในอเมริกา และอาจมากที่สุดในโลก

ในยุคอินเทอร์เน็ต เราสามารถเข้าถึงข้อมูลข่าวสารได้จากทั่วทุกมุมโลก และถ้าเราเป็นคนช่างค้นสักหน่อย เราก็จะเข้าถึง ‘ข่าวท้องถิ่น’ ที่ปกติเราจะไม่มีทางเข้าถึงได้

เพราะในยุคสิ่งพิมพ์ ข่าวพวกนี้จะอยู่ในหน้าหนังสือพิมพ์ท้องถิ่น และเรื่องราวก็ไม่ได้สลักสำคัญระดับคนในประเทศหรือโลกต้องรู้

ซึ่งในบรรดาข่าวท้องถิ่นทั่วโลก รัฐฟลอริด้า (รัฐทางตะวันออกเฉียงใต้ของสหรัฐอเมริกา) คือรัฐที่น่าจะมีข่าวท้องถิ่นที่เพี้ยนเข้าขั้น ‘คดีเด็ด’ มากที่สุดในโลก

ได้ยินแบบนี้ หลายคนก็คงจะเถียงว่า ที่ไหนๆ ในโลก มันก็เต็มไปด้วยเรื่องราวเพี้ยนๆ ทั้งนั้นแหละ

แต่ข่าวท้องถิ่นของฟลอริด้านั้น ‘ไม่ธรรมดา’ จริงๆ

เพราะถ้าคุณลองค้นกูเกิ้ล ด้วยคำว่า ‘Florida Man’ แล้วตามด้วย ‘วันเกิดของคุณ’ เช่น คุณเกิด 15 มิถุนายน ก็ค้นว่า “Florida Man 15/06” หรือ “Florida Man 15 june”

คุณจะพบว่า ไม่ว่าคุณจะเกิดวันไหน วันนั้นจะมีข่าว “ไอ้หนุ่มฟลอริด้า” ทำอะไรเพี้ยนๆ ตลอด (ในปี 2013 เรียกการเล่นแบบนี้ว่า Florida Man Challenge)

เช่น “ไอ้หนุ่มฟลอริด้าขโมยห่วงยางรูปสัตว์มาร่วมเพศ เพราะเขาไม่ต้องการข่มขืนผู้หญิง”

หรือ “ไอ้หนุ่มฟลอริด้า โดนตำรวจเรียกตรวจแอลกอฮอล์ ก็เลยกระดกเบียร์ตรงนั้น”

ข้างต้นเป็นเพียงตัวอย่างเรื่องเพี้ยนๆ ของบรรดา “ไอ้หนุ่มฟลอริด้า” เท่านั้น เพราะในความเป็นจริงเรื่องทำนองนี้หรือ ‘เพี้ยน’ มากกว่านี้ยังมีอีกมาก

ทำไมฟลอริด้าถึงเต็มไปด้วย ‘คดีเด็ด’ มากขนาดนี้

มีคำอธิบายหลายแบบ…

บ้างก็ว่าฟลอริด้าเป็นรัฐที่ประชากรเยอะและหลากหลาย แถมอากาศดี คนชอบออกนอกบ้านกัน ก็เลยเต็มไปด้วยเรื่องเพี้ยนๆ

บ้างก็ว่าฟลอริด้าเป็นรัฐที่งบประมาณด้านการดูแลสุขภาพจิตประชาชนต่ำที่สุดในอเมริกา รัฐจึงเต็มไปด้วย “คนบ้า”

แต่ในความเป็นจริง พื้นที่ที่ประชากรเยอะและหลากหลายกว่าฟลอริด้าก็มีไม่น้อย และพื้นที่ที่มีงบประมาณดูแลสุขภาพจิตต่ำกว่าฟลอริด้าก็มีเยอะ แต่พื้นที่เหล่านั้นก็ไม่ได้มีเรื่องราวเพี้ยนๆ เท่าฟลอริด้า

เพราะฉะนั้น สองคำอธิบายข้างต้นคงไม่ถูกต้องเท่าไร

คำถามคือ แล้วปัจจัยอะไรอยู่เบื้องหลัง?

คำตอบนั้นค่อนข้างตลกมาก เพราะ ‘กฎหมาย’ ของรัฐฟลอริด้าครับ

เนื่องจากกฎหมายบังคับให้เจ้าหน้าที่รัฐเปิดเผยข้อมูลทางราชการให้กับประชาชนทันที เพื่อความโปร่งใสในการปกครอง

ใครที่พอรู้เรื่องอเมริกา จะรู้ว่าอเมริกาเป็นประเทศที่ ‘เสรีภาพสื่อ’ ได้รับการคุ้มครองเป็นอันดับต้นๆ และฟลอริด้าก็น่าจะเป็นรัฐที่มี ‘เสรีภาพสื่อ’ สูงที่สุดในอเมริกา

ซึ่งกฎหมายเรื่อง ‘เสรีภาพสื่อ’ และ ‘การเข้าถึงข้อมูลข่าวสาร’ ก็ไม่ได้ครอบคลุมแค่เรื่องการปกครองเท่านั้น แต่รวมถึงกิจกรรมต่างๆ ของรัฐทั้งหมด รวมไปจนถึงข้อมูล “การจับกุม” ของตำรวจ

ประเด็นอยู่ตรงนี้…

เพราะถ้าเป็นที่อื่นในโลก ตำรวจทำคดีอะไรอยู่ ก็ต้องเก็บเป็นความลับ นักข่าวไปถาม ตำรวจก็จะไม่ตอบ แต่ถ้าเป็นฟลอริด้า หากนักข่าวได้ยินเรื่องเพี้ยนๆ ว่าเกิดในเขตโรงพักไหน นักข่าวสามารถโทรไปหาตำรวจกริ๊งเดียว แล้วตำรวจก็มีหน้าที่ต้องส่งบันทึกการจับกุมให้นักข่าวทันที เพราะกฎหมายระบุไว้แบบนั้น

นักข่าวฟลอริด้าจึงสนุกกันใหญ่กับการหาข่าวเรื่องเพี้ยนๆ ที่เกิดขึ้นทั่วรัฐ เวลาสำนักข่าวท้องถิ่นทำข่าวแบบนี้ก็จั่วหัวว่า Florida Man เพื่อเรียกความสนใจจากผู้อ่าน และก็เพื่อเน้นว่านี่คือข่าวของชาวฟลอริด้า

พอทำแบบนี้ไปนานๆ ข่าวแบบนี้ก็มีในอินเทอร์เน็ตมากขึ้นเรื่อยๆ มากจนคุณเอาวันเกิดไปค้นพร้อมกับคำว่า ‘Florida Man’ ก็จะเจอข่าวไอ้หนุ่มฟลอริด้าทำอะไรเพี้ยนๆ สักข่าว

แล้วที่บอกว่า นักข่าวฟลอริด้าทำงานแบบนี้ ก็เพราะว่าหากคุณไปค้นข่าว ‘ไอ้หนุ่มฟลอริด้า’ จะพบว่าแทบไม่มีข่าวไหนมีรูปประกอบเลย หรือถ้ามีเต็มที่ก็รูปผู้ต้องหาที่ตำรวจถ่ายหน้าตรงขณะจับกุม (รูปแบบนี้เรียก ‘mugshot’) เท่านั้น ซึ่งนี่คือข้อมูลที่นักข่าวจะหาได้จากการร้องขอข้อมูลจากตำรวจโดยตรง โดยไม่ต้องไป ‘ลงพื้นที่’ ทำข่าวอะไรเลย

หากตัดเรื่องราวเพี้ยนๆ ออกไป กฎหมายแบบฟลอริด้านี่แหละ ที่ระบุว่า ประชาชนสามารถขอข้อมูลอะไรจากรัฐก็ได้ คือสิ่งที่เราควรจะมีใน “นิติรัฐ” ที่ต้องการความโปร่งใส

อีกแง่หนึ่ง เราก็ต้องตระหนักว่า “ความเพี้ยน” ของฟลอริด้าก็คือ “ความโปร่งใส” แบบสุดขั้วของรัฐที่ประชาชนมีสิทธิ์ในการเข้าถึงข้อมูลของรัฐที่ไหนหรือเมื่อไรก็ได้

บางคนอาจรู้สึกว่าความโปร่งใสระดับนี้ดูแปลกๆ ในมาตรฐานบ้านเรา แต่ในทางหลักการ ไม่ควรจะแปลกเลย เพราะ “รัฐในระบอบประชาธิปไตยเป็นของประชาชน”

กิจกรรมต่างๆ ของรัฐ จะแอบซ่อนจากสายตาประชาชนไม่ได้

การบอกว่าอะไรคือ ‘ความลับ’ ของรัฐ ประชาชนไม่มีสิทธิ์รู้ จึงเป็นเรื่องที่ไม่ควรเกิดขึ้น

รัฐที่ปิดหูปิดตาประชาชนไม่ให้รู้ว่าเงินภาษีของตัวเองหายไปไหน งบประมาณของรัฐใช้ไปกับอะไรบ้าง

นี่คือเรื่อง “เพี้ยนแท้ๆ ” ในระบอบประชาธิปไตย

อ้างอิง:

• Michelle Lou and Alanne Orjoux. Googling ‘Florida man’ is the latest internet fad. Let’s explore why so many crazy stories come out of the state. https://cnn.it/2Vkjz9A
• Kyle Munzenrieder. How Florida’s Proud Open Government Laws Lead to the Shame of “Florida Man” News Stories. https://bit.ly/2VlCqRR
• Wikipedia. Florida Man. https://bit.ly/3i2SqSl