สำหรับคนเลี้ยงหมา การพาหมาออกไปเดินเล่นก็คงจะเป็นเรื่องปกติ ซึ่งเวลาพาหมาออกไปเดิน ก็แน่นอน หมาส่วนใหญ่ก็จะคึกสุด ๆ แบบเดินดมอะไรสนุกเลยแบบแทบไม่สนใจเจ้าของ อย่างไรก็ดี โดยทั่วไป เวลาน้องหมาออกไปข้างนอก มันก็มักจะมีจังหวะหนึ่งที่มันจะหันมาสนใจเราสุด ๆ แบบจ้องหน้าเลย เหมือนมันต้องการอะไรสักอย่าง นั่นคือเวลามัน “อึ” กล่าวคือเวลาตอนมันโก่งตัวเพื่อจะถ่ายหนัก สายตามันจะจ้องมายังเราทันทีและทำแววตาเหมือนกับมันต้องการอะไรบางอย่างจากเรา
นี่เป็นสิ่งที่คนเลี้ยงหมาน่าจะเห็นเป็นปกติแล้วไม่คิดอะไร คนเพิ่งเลี้ยงหมาเจอครั้งแรกอาจจะงง ๆ แต่พอเจอบ่อย ๆ ก็อาจจะรู้สึกชินไปแล้วไม่ได้คิดอะไร
แต่เคยสงสัยมั้ยครับว่าน้องหมาต้องการอะไรจากเราเวลามันมองหน้าเราตอนมันอึ?
แน่นอนว่าเราคงไปถามมันไม่ได้ แต่เอาจริง ๆ มันมีคำอธิบายในเชิงวิวัฒนาการอยู่
ซึ่งเราก็ต้องกลับไปดูหมาป่าตามธรรมชาติเพื่อจะตอบคำถามนี้
หมาป่าตามธรรมชาติเป็นสัตว์ป่า และสัตว์ป่าตามธรรมชาติเลยมักจะมีนิสัยพื้นฐานร่วมกันอยู่ คือมันจะไม่กินอาหารหรือขับถ่ายต่อหน้ามนุษย์
ดังนั้นเวลาเราโยนอาหารให้หมาป่า หมาป่าจะเก็บอาหารไปกินในที่ลับตา และเช่นกัน เราก็คงแทบไม่เคยเห็นหมาป่า “อึ” เลย
ทำไมถึงเป็นแบบนี้ คำตอบคือ ตามธรรมชาติ ช่วงเวลาของการกินและการขับถ่าย คือช่วงเวลาที่สัตว์จะ “ป้องกันตัวไม่ได้” พูดอีกแบบคือเป็นช่วงเวลาอ่อนแอ ที่สัตว์นักล่าอื่นจะเข้าเล่นงานมันได้ง่าย ดังนั้นมันก็เลยเป็นสัญชาติญาณของสัตว์ป่าที่จะกินและขับถ่ายในที่ลับตา เพราะในตอนที่สัตว์ชนิดใด ๆ มันกินหรือขับถ่าย ความสามารถในการป้องกันตัวของมันจะต่ำที่สุด
ซึ่งในอีกแง่หนึ่ง สำหรับสัตว์ที่ไม่ได้อยู่ตัวเดียวแบบหมาป่า การกินและขับถ่ายมันจะทำได้อย่างอุ่นใจเช่นกัน เมื่อมันมีเพื่อนหรือพวกเดียวกันอยู่ใกล้ ๆ คอยระวังภัยให้
มาถึงตรงนี้พอเดาออกรึยังครับว่าทำไมน้องหมาชอบมองหน้าเราเวลาอึ?
คำตอบคือ มันต้องการให้เราระวังภัยให้มันครับ
อันนี้ต้องเข้าใจก่อนว่า เราอยู่ในสังคมเมือง เราอาจจะรู้สึกปลอดภัยจนเคยชิน แต่สำหรับสัตว์ต่าง ๆ ที่ปกติอยู่ในบ้านโลกอันกว้างใหญ่ที่มันต้องเผชิญเวลาออกมาเดิน มันอาจจะน่าตื่นเต้นจริง แต่มันก็เต็มไปด้วยความไม่แน่นอนด้วย และในโลกที่ไม่รู้ว่าอะไรจะเกิดขึ้นต่อไปนี้ ถ้าสัตว์อยู่ในภาวะที่ป้องกันตัวไม่ได้ ก็แน่นอนว่ามันจะมองหาความช่วยเหลือจากสิ่งที่มันมองว่าเป็นพวกเดียวกับมันหรือกระทั่ง “เพื่อน” ซึ่งก็คือคุณซึ่งเป็น “เจ้าของ” มันนั่นเอง
ดังนั้นคราวหน้า เวลาน้องหมามองหน้าคุณเวลาอึ อย่าลืมมองมันกลับและพูดให้กำลังใจมันหน่อยนะครับ มันต้องการให้เราสร้างหลักประกันให้มันว่า เวลามันอึ จะไม่มีอะไรมาทำอะไรมันได้ เพราะเราปกป้องคุ้มครองมันอยู่
ซึ่งเอาจริง ๆ ลักษณะที่ว่ามานี้ แทบจะเป็นลักษณะเฉพาะของหมาเลย สัตว์อื่น ๆ ที่มนุษย์เอามาเลี้ยงก็ไม่เป็น หรือกระทั่งสัตว์เลี้ยงที่ใกล้ชิดมนุษย์พอ ๆ กับหมาอย่างแมวก็ไม่เป็น
นี่ก็อาจเป็นเพราะ หมาเป็นสัตว์ที่มนุษย์เลี้ยงเป็นชนิดแรกและมีวิวัฒนาการร่วมกับมนุษย์มายาวนานกว่า 15,000 ปี หรือพูดอีกแบบก็คือ หมาเป็นสัตว์ที่มนุษย์เลี้ยงที่วิวัฒนาการฉีกมาไกลจากตัวมันในเวอร์ชันสัตว์ป่าที่สุดแล้ว และลักษณะบางอย่างที่ในบรรดาสัตว์ในโลกนี้จะมีเฉพาะในหมา มันก็เกิดจากการที่มันอยู่กับมนุษย์มาเป็นเวลายาวนานจนมันพัฒนาลักษณะเฉพาะหลาย ๆ อย่างเพื่อที่จะอยู่ร่วมกับมนุษย์โดยเฉพาะนี่แหละครับ และนี่ก็สมกับสมญา “เพื่อนที่ดีที่สุดของมนุษย์” แล้ว
ดังนั้นคำตอบที่ว่าทำไมน้องหมาของเราชอบมองหน้าเราเวลามันอึ๊ คำตอบก็คือ นอกจากที่มนุษย์จะมองว่ามันเป็น “เพื่อนที่ดีที่สุด” แล้ว มันก็มองเราว่าเป็น “เพื่อนที่ดีที่สุด” เช่นกัน ระดับที่มันไว้ใจให้ดูแลตอนมันป้องกันตัวไม่ได้
และทั้งหมดก็เกิดจากความผูกพันกันกว่า 15,000 ปี ของสิ่งมีชีวิตทั้งสองชนิดนั่นเอง